Page 233 - Biyoloji 11 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

111 BİYOLOJİ 11 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

4. Piknik için gittiğiniz bir ormanda ekmeğinizi ormanda yaşayan canlılardan birinin yemesi rekabet
sayılabilir mi? Gerekçesiyle açıklayınız. Siz de rekabet eden canlılardan birkaç örnek veriniz.

Yönerge Aşağıdaki metin ve grafiklerden yararlanarak soruları cevaplayınız.

2. Yönerge Aşağıdaki grafiği inceleyerek soruları yanıtlayınız. Komünitede yer alan canlı türlerinin çevrelerindeki biyotik ve abiyotik kaynakları kullanmaları eko-
lojik niş olarak tanımlanır. Bir anoloji yapılacak olursa canlının doğadaki adresi habitatını, mesleği ise
Garafik: Kurt ve geyik popülasyonunun yıllara göre değişimi ekolojik nişini verir. Nişleri aynı olan iki tür bir komünitede uzun süreli bir arada bulunamaz. Örneğin
60 2500
Gey kler 2250 Virjinya çalı bülbülü ile turuncu tepeli çalı bülbülünün ekolojik nişleri için kullandıkları kaynaklar bir-
50 birine çok benzemektedir. Bu iki kuş türü aynı alanda birlikte yaşarlar ise birbirlerine rakip olurlar. İki
2000 türün birbirlerinden uzak alanlarda yavru yetiştirmede daha başarılı oldukları görülmüştür. Komüni-
40 1750 telerdeki iki popülasyon bazen alan ve beslenme yönüyle rekabet hâlinde olabilir. Bir türün popülasyon
1500 büyümesi kendi türünün yanı sıra rekabetçi türünün de popülasyon yoğunluğu tarafından sınırlanır.
Kurtlar 30 1250 Gey kler Örneğin aynı habitatı paylaşan yaygın dikenli fare (Acomys cahirinus) ve altın dikenli fare (Acomys
russatus), Orta Doğu ve Afrika’da yaşarlar. Birlikte bulundukları zaman Acomys cahirinus gece, aktif
20 1000 Acomys russatus ise gündüz aktiftir. Laboratuvar çalışmaları aslında Acomys russatus türünün gece ak-
750 tif olduğunu göstermiştir. Bu tür Acomys cahirinus türünün varlığında gün boyu aktif olmak için kendi
10 500 biyolojik saatini uygulamamıştır. Bilim insanlarının çalışmaları sonucu Acomys cahirinus bireyleri do-
Kurtlar 250 ğal habitatlarında kaldıklarında o ortamdaki Acomys russatus bireyleri gececil oldukları görülmüştür.
0 0 Ökaryot tek hücreli canlı olan Paramecium aurelia ve Paramecium caudatum laboratuvarda sabit şart-
1955 1960 1965 1970 1975 1980 1985 1990 1995 larda belirli miktarda besin verilerek yetiştirilmiştir. Bu iki tek hücreli ayrı ayrı yetiştirildiğinde ise
her iki popülasyon hızla büyümüş ve taşıma kapasitesine ulaştığında eğri düzleşmiştir. İki tür birlikte
yetiştirildiğinde ise Paramecium caudatum kültürden yok olmuştur.
5. Aynı habitatta yaşayan iki farklı türden birinin nesli tükendikten bir süre sonra diğer türün de
neslinin tükenmesini nasıl açıklarsınız? Grafik: Ayrı ve birleşik kültürlerde popülasyon yoğunluğu

Popülasyon yoğunluğu Ayrı kültürler

6. 1965 - 1970 yılları arasında komünitede geyiklerin sayısal olarak azalmasının temel sebebi ne olabilir?

0 2 4 6 8 10 12 14 16

7. 1985-1995 yılları arasında kurt ve geyik popülasyonundaki değişimlerin sebeplerini analiz ediniz.
Popülasyon yoğunluğu B rle k kültürler

8. Kurt ve geyik popülasyonu aynı habitatı paylaşmaktadır. Kurtların ortamdan tamamen kaldırıldığı-
nı düşündüğünüzde komünitedeki diğer canlıların bu durumdan nasıl etkilenebileceğini belirtiniz.
0 2 4 6 8 10 12 14 16

Paramec um aurel a Paramec um caudatum

230
Hazırlayan:Hülya TOKGÖZ