Page 236 - Biyoloji 11 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü BİYOLOJİ 11 113

2. ÜNİTE > Komünite ve Popülasyon Ekolojisi Kazanım 11.2.1.3. Komünitede türler arasında simbiyotik ilişkileri örneklerle açıklar.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Çıkarım Yapma Becerisi

Etkinlik İsmi BİRLİKTE YAŞAMAK GÜZELDİR 20 dk.
Amacı Simbiyoz yaşam örneklerinden mutualizmi açıklayabilme. Bireysel

Yönerge Aşağıdaki metin ve görsellerden yararlanarak soruları cevaplayınız.

Liken nedir?
Liken, algler/siyanobakteriler ile mantarlar arasında
var olan mutualizm örneğidir. Bu birliktelikte bir ta-
raf fotosentez ile besin üretiminden, diğer taraf suyun
emilmesinden ve barınma sağlamaktan sorumludur.
Photobiont likenlerin fotosentetik ortağıdır. Foto-
sentez ile besin üretiminden sorumludur. Yeşil alg
veya siyanobakteri olabilir. Her ikisi de klorofilleri
olduğu için fotosentez yapabilirler. Mycobiont liken-
lerin mantar ortağıdır. Suyun emilmesinden ve pho-
tobionta gölge sağlamaktan sorumludur. Genellikle
ascomycetes ve basidiomycet mantarları, yosunlarla
veya siyanobakterilerle karşılıklı fayda esasına dayalı
Görsel 1: L ken
mutualistik bir ilişki oluşturur. Likenler ağaç kabu-
ğu, açıkta kalan kaya üzerinde ve toprağın bir parçası
olarak görülebilir. Sadece bu da değil, likenler don-
muş kuzey bölgelerde, sıcak çöller ve kayalık sahiller
gibi aşırı ortamlarda hayatta kalabilirler.

Mikoriza nedir?
Mikoriza, mutualizmin bir başka örneğidir. Bitkilerin
kökleri ve bir mantar türü arasında oluşur. Mantar,
köklere zarar vermeden bitkinin köklerinde yaşar. Bitki
mantarlara yiyecek sağlarken mantar, topraktan bitkiye
su ve mineralleri emer. Bu nedenle bu karşılıklı etkile-
şim, her iki ortağa da fayda sağlar. Mikorizalar ekolojik
olarak önemlidir. Çünkü bitki kökleri besin maddele-
rine erişemediğinde mantar hifleri birkaç metre büyü-
yebilir ve su ile mineralleri, özellikle azot, fosfor, po-
tasyumu köklere taşıyabilir. Bu nedenle bu simbiyotik
birlikteliğe sahip bitkilerde mineral eksikliği belirtileri-

Görsel 2: M kor za nin ortaya çıkması daha az olasıdır. Ayrıca mantar bit-
kiyi kök patojenlerinden korur. Bu nedenle mikorizalar
ekosistemlerde çok önemli birliklerdir.

1. “Bitkilerin gelişmesini mantarlar olumlu yönde etkiler.” hipotezine katkı olması için yukarıdaki bir-
likteliklerden hangisini sunarsınız? Gerekçesiyle açıklayınız.

233