Page 231 - Biyoloji 11 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı
P. 231
110 BİYOLOJİ 11 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
1. Komünitenin yapısını etkileyen faktörlerden hangileri aynı zamanda türlerin birbirleriyle etkileşim
içinde olmasını sağlar?
1. Yönerge Aşağıda verilen metin ve görselden yararlanarak soruları cevaplayınız.
2. Bir komünitede rekabet hâlinde olan türlerden biri bu ilişkiden yarar görürken diğeri zarar görür.” Çoğu organizma için rekabet günlük yaşamın bir
açıklamasına katılır mısınız? Cevanınızı gerekçesiyle belirtiniz. parçasıdır. Tohum yiyen kuşlar, tohum için birbirle- YÜKSEK GELGİT
riyle rekabet ederken ağaçların gölge yapıp gölgede Chthamlus’un
rekabet
kalan bitkilerin yetişmesini engellemeleri de bitki- varlığında
lerde rekabetin bir örneğidir. n alanı
Rekabet, farklı bireylerin veya popülasyonların aynı Chthamlus’un Chthamalus stellatus
sınırlı kaynağı kullanmaya çalıştığı bir ilişkidir. Kay- rekabet
3. Komünitelerin yeryüzündeki dağılımı karasal ve sucul ekosistemler olarak incelenir. Karasal eko- naklara daha az erişimi olan her birey, rekabetten yokluğunda Balanus balano des
sistemlerde meydana gelen iklimsel değişikliklerin sucul ekosistemleri nasıl etkilediğini açıklayınız. zarar görür. Rekabet hem tür içinde hem de türler n alanı
arasında gerçekleşebilir.
Her bir türün çevresindeki biyotik ve abiyotik kay-
nakların toplam kullanımına ekolojik niş denir. DÜŞÜK GELGİT
Örneğin serçenin ekolojik nişi; yuva bölgesi, yuva
4. Yellowstone Ulusal Parkı’ndaki kurtların kilit taşı türlerden olduğunu ispatlayacak bir senaryo yazınız. yaparken kullandığı malzemeler, yediği böcekler, yaşadığı bölgedeki iklim özellikleri, yağış, nem gibi
yaşamasını sağlayan şeyleri kapsar. Ekologlar, aynı nişte yer alan farklı iki türden birini ortamdan uzak-
laştırdıklarında ortamda kalan bireylerin üreme hızlarının daha yüksek olduğunu gözlemlemişlerdir.
Eğer iki türün ekolojik nişi aynı ise bu iki türün komünitede sürekli bir arada olması mümkün olmaz.
Benzer nişlere sahip iki tür aynı ekosistemde yan yana bulunduğunda türlerden biri diğerinden daha ba-
şarılıdır. Ortama daha iyi adapte olan türler, nişin daha fazlasını kullanabilirler. Türler arasındaki rekabeti
azaltmanın bir yolu, nişin zamana veya mekâna bölünmesidir. Niş kısıtlaması, her türün kullanabilecek-
5. Çevre kirliliğinin sucul ekosistemlerdeki tür çeşitliliğini nasıl etkilediğini açıklayınız. lerinden daha az niş kullandığı zamana denir. Bir habitat içinde aynı kaynakları kullanan birbiriyle ilişkili
türlerde niş kıstlaması görülür. Örneğin iki benzer tür, kayalık sahil şeritlerinin gelgit bölgesinde alan
için rekabet etmektedir. Türlerden biri Chthamalus stellatus, diğeri ise Balanus balanoides’tir. Bu canlılar
denizeldir. Denizlerdeki gelgit hareketlerinin bulunduğu bölgelerde yaşarlar. Gelgit hareketleri sırasında
bazen kurumaya ya da tatlı suya maruz kalabilirler. C. Stellatus alan için rekabet ettiği B. balanoides ile
birlikteyken yüzeydedir ancak B. balanoides ortamdan uzaklaştırılınca daha derin seviyelerde de bulunur.
6. Bir komünitede ortaya çıkan ve kilit taşı türleri etkileyen salgın hastalıktan diğer canlı türlerinin 1. Chthamalus’un nişi niçin değişmiştir?
nasıl etkilendiğini açıklayınız.
2. Chthamalus ve Balanus arasındaki rekabet ilişkisi, kuşların besin için rekabetiyle benzeşmekte midir?
Gerekçesiyle açıklayınız.
7. Bir komünitedeki baskın türlerin bu komünitede bulunan diğer türlerin yaşam kalitesini nasıl etki-
lediğini açıklayınız.
3. Aynı türün bireyleri arasında rekabetin olması durumunda popülasyonun büyüme grafiğinin üssel
büyüme (J tipi büyüme eğrisi) şeklinde olup olamayacağını gerekçeleriyle açıklayınız.
228
Hazırlayan: Müjgan GÜRPINAR
