Page 234 - Biyoloji 11 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü BİYOLOJİ 11 112

2. ÜNİTE > Komünite ve Popülasyon Ekolojisi Kazanım 11.2.1.2. Komünitede tür içi ve türler arasındaki rekabeti örneklerle açıklar.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi Alan Becerileri: Çıkarım Yapma Becerisi, Tahmin Etme Becerisi

Etkinlik İsmi GÜÇLÜ OLAN KAZANIR 25 dk.
Amacı Türler arası rekabetin nedenlerini ve sonuçlarını açıklayabilme. Bireysel

Yönerge Aşağıdaki metin ve grafiklerden yararlanarak soruları cevaplayınız.

Komünitede yer alan canlı türlerinin çevrelerindeki biyotik ve abiyotik kaynakları kullanmaları eko-
lojik niş olarak tanımlanır. Bir anoloji yapılacak olursa canlının doğadaki adresi habitatını, mesleği ise
ekolojik nişini verir. Nişleri aynı olan iki tür bir komünitede uzun süreli bir arada bulunamaz. Örneğin
Virjinya çalı bülbülü ile turuncu tepeli çalı bülbülünün ekolojik nişleri için kullandıkları kaynaklar bir-
birine çok benzemektedir. Bu iki kuş türü aynı alanda birlikte yaşarlar ise birbirlerine rakip olurlar. İki
türün birbirlerinden uzak alanlarda yavru yetiştirmede daha başarılı oldukları görülmüştür. Komüni-
telerdeki iki popülasyon bazen alan ve beslenme yönüyle rekabet hâlinde olabilir. Bir türün popülasyon
büyümesi kendi türünün yanı sıra rekabetçi türünün de popülasyon yoğunluğu tarafından sınırlanır.
Örneğin aynı habitatı paylaşan yaygın dikenli fare (Acomys cahirinus) ve altın dikenli fare (Acomys
russatus), Orta Doğu ve Afrika’da yaşarlar. Birlikte bulundukları zaman Acomys cahirinus gece, aktif
Acomys russatus ise gündüz aktiftir. Laboratuvar çalışmaları aslında Acomys russatus türünün gece ak-
tif olduğunu göstermiştir. Bu tür Acomys cahirinus türünün varlığında gün boyu aktif olmak için kendi
biyolojik saatini uygulamamıştır. Bilim insanlarının çalışmaları sonucu Acomys cahirinus bireyleri do-
ğal habitatlarında kaldıklarında o ortamdaki Acomys russatus bireyleri gececil oldukları görülmüştür.
Ökaryot tek hücreli canlı olan Paramecium aurelia ve Paramecium caudatum laboratuvarda sabit şart-
larda belirli miktarda besin verilerek yetiştirilmiştir. Bu iki tek hücreli ayrı ayrı yetiştirildiğinde ise
her iki popülasyon hızla büyümüş ve taşıma kapasitesine ulaştığında eğri düzleşmiştir. İki tür birlikte
yetiştirildiğinde ise Paramecium caudatum kültürden yok olmuştur.

Grafik: Ayrı ve birleşik kültürlerde popülasyon yoğunluğu
Popülasyon yoğunluğu Ayrı kültürler

0 2 4 6 8 10 12 14 16

Popülasyon yoğunluğu B rle k kültürler

0 2 4 6 8 10 12 14 16

Paramec um aurel a Paramec um caudatum

231