Page 235 - Biyoloji 11 - Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

112 BİYOLOJİ 11 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

1. Paramecium aurelia ve Paramecium caudatum türleri aynı habitatta bir arada yaşadıklarında meyda-
na gelen sonucu nasıl değerlendirirsiniz?

Yönerge Aşağıdaki metin ve görsellerden yararlanarak soruları cevaplayınız.

Liken nedir?
Liken, algler/siyanobakteriler ile mantarlar arasında
2. Bir komünitedeki popülasyonların birbirleriyle rekabete girmesini ne belirler? var olan mutualizm örneğidir. Bu birliktelikte bir ta-
raf fotosentez ile besin üretiminden, diğer taraf suyun
emilmesinden ve barınma sağlamaktan sorumludur.
Photobiont likenlerin fotosentetik ortağıdır. Foto-
sentez ile besin üretiminden sorumludur. Yeşil alg
veya siyanobakteri olabilir. Her ikisi de klorofilleri
olduğu için fotosentez yapabilirler. Mycobiont liken-
3. Aynı komünitede yer alan farklı popülasyonların farklı zamanlarda aktif olmaları aralarında bir re- lerin mantar ortağıdır. Suyun emilmesinden ve pho-
kabet olduğunu gösterir mi? Nasıl değerlendirirsiniz? tobionta gölge sağlamaktan sorumludur. Genellikle
ascomycetes ve basidiomycet mantarları, yosunlarla
veya siyanobakterilerle karşılıklı fayda esasına dayalı
Görsel 1: L ken
mutualistik bir ilişki oluşturur. Likenler ağaç kabu-
ğu, açıkta kalan kaya üzerinde ve toprağın bir parçası
olarak görülebilir. Sadece bu da değil, likenler don-
muş kuzey bölgelerde, sıcak çöller ve kayalık sahiller
gibi aşırı ortamlarda hayatta kalabilirler.
4. Aynı komünitede yaşayan ve ekolojik nişleri aynı olan türler arasındaki etkileşimin nasıl olduğunu
açıklayınız. Mikoriza nedir?
Mikoriza, mutualizmin bir başka örneğidir. Bitkilerin
kökleri ve bir mantar türü arasında oluşur. Mantar,
köklere zarar vermeden bitkinin köklerinde yaşar. Bitki
mantarlara yiyecek sağlarken mantar, topraktan bitkiye
su ve mineralleri emer. Bu nedenle bu karşılıklı etkile-
şim, her iki ortağa da fayda sağlar. Mikorizalar ekolojik
5. Komünitede rekabet hâlindeki türler farklı ortamlara alınırsa meydana gelebilecek sonuçlar neler olarak önemlidir. Çünkü bitki kökleri besin maddele-
olabilir? rine erişemediğinde mantar hifleri birkaç metre büyü-
yebilir ve su ile mineralleri, özellikle azot, fosfor, po-
tasyumu köklere taşıyabilir. Bu nedenle bu simbiyotik
birlikteliğe sahip bitkilerde mineral eksikliği belirtileri-

Görsel 2: M kor za nin ortaya çıkması daha az olasıdır. Ayrıca mantar bit-
kiyi kök patojenlerinden korur. Bu nedenle mikorizalar
ekosistemlerde çok önemli birliklerdir.

6. “Rekabet türlerden biri için olumlu, diğeri için olumsuz (+, –) yönde etki eder.” açıklamasını destek- 1. “Bitkilerin gelişmesini mantarlar olumlu yönde etkiler.” hipotezine katkı olması için yukarıdaki bir-
ler misiniz? Cevabınızı gerekçesiyle yazınız.
likteliklerden hangisini sunarsınız? Gerekçesiyle açıklayınız.

232
Hazırlayan:Fatma DEMİRAY