Page 107 - FELSEFE 11 BECERİ TEMELLİ ETKİNLİK KİTABI

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü FELSEFE 11 49

5. ÜNİTE > 20. YÜZYIL FELSEFESİ Kazanım: 11.5.3. Örnek felsefi metinlerden hareketle 20. yüzyıl filozoflarının felsefi
Alan Becerileri: Felsefi Okuryazarlık görüşlerini analiz eder. b) H. Bergson’un “Bilincin Dolaysız Verileri Üzeri-
ne Deneme” adlı eserinden alınan veya derlenen bir metinden hareketle
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi filozofun bilginin kaynağı konusundaki düşüncelerinin irdelenmesi sağlanır.
Etkinlik İsmi SEZGİSEL BİLGİ 120 dk.
Amacı H. Bergson’un “Bilincin Dolaysız Verileri Üzerine Deneme” adlı eserinden alınan veya derlenen bir metin- Bireysel
den hareketle filozofun bilginin kaynağı konusundaki düşüncelerini analiz edebilme.

Yönerge Aşağıdaki metnin incelemesini yapınız.

! Etkinliği gerçekleştirmek için
“Ekler” bölümünde verilen
“Metin İnceleme” başlıklı
yönergeyi takip ediniz.

H. Bergson

ÇAĞDA
FİLOZOFLAR İÇGÜDÜ VE SEZGİ

Bergson felsefesinde sezgi; içgüdü ve zekâ olmak üzere iki bilme vasıtası-
nın dışında, mutlak olanı ve metafiziğe ait olanı bizim bilmemizi sağla-
yan en temel bilme biçimi olarak ortaya çıkar. Sezgi, içgüdü ve zekâdan
farklı olmakla beraber hem içgüdü hem de zekâdan faydalanır.

İçgüdünün ve zekânın bir sente- yapılan tartışmalarda öne çıkan me-
zi olarak düşünülen sezgi, gerçeği tafizik konusu, Bergson tarafından
dolaysız kavramakla içgüdüden ve kendi sezgi bilgisinin imkânı bağla-
zekânın içgüdüyü tutkularından mında olumlanır. Bu yüzden o, sez-
kurtarması ve içgüdüde uyku hâ- giyi temellendirmek için metafiziğin Varlığımız
linde olan bilinci tam olarak uyan- ne olduğuna dair bir temellendir-
dırmasıyla da zekâdan faydalanır. mede bulunur. Amacı bilimin iler- zamandan
(Bergson, 1986, 231) Bergson’un leyebilmesini sağlayacak bir felsefe
metafizik boyutlu sezgisi aynı za- oluşturmak olan Bergson’a göre me- çok
manda mistisizm yörüngeli bir yana tafizik, sezgi yöntemini kullanarak
da sahiptir. Mistisizmi Hristiyan sürenin, oluşun ve evrimin hakiki mekânda
azizlerin ruhunda mücessemleşmiş anlamlarını vererek bilimleri bütün-
bir olgu olarak algılamış olan Ber- leyebilir. (Bergson, 2014) geçiyor.
gson, bu derin tecrübe durumunu (…)
bilginin mutlak bir postülatı olarak
algılamıştır. Bergson’a göre metafiziğe imkân
tanıyan yeteneğimiz sezgidir. Ve
Sezgi bilgisi varlık hakkında kesinlik sezginin birçok şiddet dereceleri
etmede en belirleyici ve mutlak bir olduğu gibi felsefenin de birçok de-
yöntemdir. Varlığın gerçek bilgisini rinlik dereceleri vardır. O’na göre
elde etmede felsefe tarihi boyunca “Sezgiye ulaşmak için duyular ile

105