Page 26 - FELSEFE 11 BECERİ TEMELLİ ETKİNLİK KİTABI

9 FELSEFE 11 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

bir kimsenin kötülük ettiğine mi inanıyorsun? Ger- Atinalılar, size saygı ve sevgim vardır; ancak ben
çek bunun tam tersi değil mi? Atları, bir veya birkaç size değil yalnızca Tanrı'ya baş eğerim, ömrüm ve
kişi, yani seyisler eğitebiliyor; binenler ise onları bo- gücüm oldukça da iyi bilin ki felsefe ile uğraşmak-
zuyorlar, değil mi? Atlar için de başka hayvanlar tan, karşıma çıkan herkesi buna yöneltmekten, fel-
için de böyledir, değil mi Meletos? Bu, kuşkusuz sefeyi öğretmekten vazgeçmeyeceğim. (…)
böyledir; Anytos ile sen, ne derseniz deyin, gençleri Atinalılar, sözümü kesmeyin, beni dinleyin; so-
yalnızca bir kişinin yanlış yola sürüklediği, ondan nuna kadar dinleyeceğinize söz vermiştiniz. Söy-
başka herkesin daha iyi kıldığı doğru olsaydı bu on- leyecek bir şeyim daha kaldı. (…) Ben Tanrı’nın,
lar için gerçekten eşsiz bir mutluluk olurdu. Ama devletin başına sardığı bir at sineğiyim, her gün
hayır, Meletos, gençler üzerinde hiç kafa yormadı- her yerde sizi dürtüyor, uyarıyor, azarlıyorum; pe-
ğını yeterince gösterdin; senin kayıtsızlığın, başıma şinizi bırakmıyorum. Benim gibi bir kimseyi kolay
açtığın işleri hiç umursamamış olmandan da açık- kolay bulamayacaksınız. Onun için size, kendinizi
ça anlaşılıyor. benden yoksun bırakmamanızı öneririm. (…) Size
Şimdi sana bir sorum daha var. Zeus hakkı için Tanrı tarafından gönderildiğimin kanıtını mı isti-
yanıtla! Sence kötü kimselerle birlikte yaşamak mı, yorsunuz? Ben başkaları gibi olsaydım yıllarca sizi
yoksa iyi kimselerle birlikte yaşamak mı daha iyi?... erdeme yöneltmekle bir baba, bir ağabey gibi teker
Yanıtlasana dostum; zor bir şey sormuyorum. İyi teker sizin sorunlarınızla uğraşmakla kendi işle-
insanlar yanlarındakilere hep iyilik, kötüler de kö- rimi boşlamaz, onlara sabırla seyirci kalmazdım;
tülük ederler, değil mi? böyle bir durum sanırım ki insan doğasına uygun
- Kuşkusuz. bir şey değildir. Bundan bir şey kazansaydım ya
- Şimdi, bir arada yaşadığı kimselerden yarardan da yol gösterme ve aydınlatmalarımın karşılığın-
da para alsaydım, bu davranışımın belki bir anla-
çok zarar görmek isteyen var mı?.. Yanıtla dostum, mı olurdu; fakat şimdi kendiniz de görüyorsunuz
yasa, yanıtlamanı emrediyor. Zarar görmek isteye- ki beni suçlayanların küstahlığı bile bir kimseden
cek kimse var mıdır? para aldığımı ya da almak istediğimi söylemeye va-
- Kesinlikle yoktur. ramıyor; çünkü böyle bir şeyi hiç görmemişlerdir.
- Peki, gençleri doğru yoldan çıkarıyor, kötülüğe Bu sözümün doğruluğuna, yeteri kadar tanıklık
götürüyor diye beni suçluyorsun; sence ben bu suçu edecek bir şeyim var: yoksulluğum. (…)
bilerek mi, bilmeyerek mi işliyorum? Belki bana denecek ki: “Sokrates; çeneni tutamaz
- Bilerek diyorum. mısın, sana kimse karışmadan yabancı bir kente
- Demek ki Meletos, iyilerin, yanlarındakilere iyi- giderek yaşayamaz mısın?’’ Buna vereceğim yanıtı
lik, kötülerin ise kötülük ettikleri, şu genç yaşında bazılarınızın anlaması çok güç. Çünkü dediğinizi
senin yüksek zekânca bilinen bir gerçek olduğu hâl- yapmanın Tanrı’ya karşı bir başkaldırı olacağını,
de, ben bu yaşımda, birlikte yaşamak zorunda ol- onun için çenemi tutamayacağımı söylersem cid-
duğum bir kimseyi doğru yoldan ayırırsam, ondan di bir söz söylediğime inanmayacaksınız; erdemi,
bana zarar geleceğini bilmeyecek kadar karanlık üzerinde hem kendimi hem başkalarını sınadığım
ve bilgisizlik içindeyim; hem de bunu, savına göre daha birçok sorunları her gün tartışmanın insan
bile bile yapıyorum. Meletos, buna ne beni inandı- için ne büyük iyilik olduğunu, sınavsız bir ömrün,
rabilirsin ne de başkalarını. Öyleyse ya ben onları yaşanmaya değer olmadığını söylersem bana gene
doğru yoldan çıkarmıyorum yahut da çıkarıyor- inanmayacaksınız. (…)
sam bunu bilmeyerek yapıyorum; her iki hâlde de Atinalılar, insanları öldürmekle herkesi kötü ya-
yalan söylüyorsun. Bundan başka işlediğim suç bil- şamınızı kınamaktan alıkoyacağınızı sanıyorsanız
meyerek işlenmişse yasa onu suç saymaz; beni bir yanılıyorsunuz; bu, olası bir kaçış yolu, bilinen bir
yana çekerek ayrıca anımsatman ve öğüt vermen kaçış yolu değildir: en kolay, en soylu yol, başka-
gerekirdi; çünkü öğütle bilmeyerek işlediğim suçu larını hiçbir şey yapamayacak hâle getirmek değil,
herhalde işlemekten vazgeçerdim: oysa sen benimle kendinizi yüceltmektir. İşte, buradan ayrılmadan
konuşmaktan, bana öğretmekten kaçındın; bunu önce beni cezalandıran yargıçlara söyleyeceğim
istemedin; beni mahkemeye, yasanın, aydınlatıl- kehanet budur. (…)
ması gerekenleri değil, cezalandırılması gerekenleri Artık ayrılık zamanı geldi, yolumuza gidelim; ben
gönderdiği mahkemeye sürükledin. (…) ölmeye, siz yaşamaya. Hangisi daha iyi? Bunu Tan-
rı’dan başka kimse bilemez.
Platon, “Sokrates’in Savunması” adlı eserinden
alıntılanmıştır.

24
Hazırlayan: Fatma GÜNGÖR ÇAKIN