Page 298 - FİZİK 11 - BECERİ TEMELLİ ETKİNLİK KİTABI

FİZİK 11 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEVAP ANAHTARLARI
4. Uygulama Bilgi Manyetik alana dik giren yüklü bir parçacığa etki eden kuvvetin
büyüklüğü F = q . v . B ile ifade edilir.
Hadron Dünyanın en büyük ve en güçlü parçacık 2. Yönerge:
çarpıştırıcı çarpıştırıcısı. 1. Parçacığın sabit hızla ilerleyebilmesi için parçacığa etki eden net
İndüksiyon ocakları, manyetik alan kuvvetin sıfır olması gerekir.
oluşturan bir elektromıknatıs yardımıyla F = q . v . B
İndüksiyon ocağı m
çalışan, endüstride ve gündelik hayatta q . E = q . v . B
qv
. .B
q.E =
mutfaklarda kullanılan ocaklar. F Lorentz = F e + F m
Metal dedek- Metal dedektörü, metalleri tespit edebil- Dolayısı ile F net = F L = olur, parçacık
0
törleri mek için geliştirilmiş elektronik cihazlar. F = q . E sapmadan levhalar arasından geçebilir.
e
Hoparlör, elektrik akımı değişimlerini 2. Sapmadan ilerleyebilmesi için hızının
Hoperlör ses titreşimlerine çeviren alet. q . = q . v . & E = v . B v = E/B olur. ı .
/ EB olmasgerekir
B E
q.E =
E =
. v Bv =
. q .Bv B
Sistem 2 farklı parçadan meydana 3. v = E/B değerinden daha büyük bir hız değerine sahipse parçacı-
gelmiştir. Madeni para ve jetonları ğa etki eden manyetik kuvvet, elektrik kuvvetinden daha büyük
Metal parayla tanımaya yarayan tanıma sistemi ve
çalışan otomatlar olur ve parçacıklar yukarı yönde saptırılır. Bundan daha küçük
süre ayarından sorumlu olan elektronik hızlar için ise aşağı doğru saptırılır.
zaman kontrol sistemidir. Not: Konu ile ilgili bilgiler için bk. MEB Ortaöğretim Fizik 11
Global Positioning System, ABD Ders Kitabı, Sayfa 343-347.
hükümetine ait ve ABD Uzay Kuvvetleri
GPS sistemleri Etkinlik No.: 123
tarafından yönetilen uydu tabanlı radyo-
navigasyon sistemidir. 2. Yönerge:
1. Bakır manyetik bir madde olmadığı için mıknatıs ile bakır ara-
Elektrik motoru, elektrik enerjisini me-
Elektrik motorları sında etkileşim olmaz.
kanik enerjiye dönüştüren aygıt.
2. Bakır borunun mıknatısın manyetik alanında hareket etmesi,
Kütle spektrometrisi, kimyasal türleri bakır boruda elektromotor kuvvet ve indüksiyon akımı oluşu-
iyonize edip oluşan iyonları kütle/yük muna sebep olur. Bakır boruda oluşan indüksiyon akımının
Kütle oranını esas alarak sıralayan bir analitik oluşturduğu manyetik alan ile mıknatısın manyetik alanı arasın-
spektroskopları tekniktir. Daha basit terimler ile bir kütle daki etkileşim sonucu mıknatıs hareket eder.
spektrumu bir numune içindeki kütleleri Bakır boru sağa hareket ettirilince oluşan indüksiyon akımı yönü
ölçer. ile bakır boru sola hareket ettirilince oluşan indüksiyon akımı
Metro trenlerinde ATP sistemi. Trenin güvenli hızı aşma- yönü birbirine zıttır. Akım yönü değişince manyetik alanın yönü
bulunan fren masını sağlamak için trene acil frenler de değişeceği için bir tarafa hareket ettiğinde mıknatısta çekme
sistemi sayesinde hız sınırı uygulayan sistemdir. etkisi görülürken diğer tarafa hareket ettiğinde mıknatısta itme
etkisi görülür.
PCE cihazların NDT test cihazları, 3. Yönerge:
bileşenlerin, ekipmanların ve mühendis-
Malzeme lik yapılarının erken hasarı algılamasına 1. Öğrencilerin verdiği cevaplara göre farklılık görülebilir. Muhte-
kusurlarını tespit yardımcı olur. Bu sayede insanlar ve çev- mel cevap şöyledir: Elektrik enerjisini mekanik enerjiye çeviren
eden cihazlar re için güvenlik arttırılabilir. Tahribatsız düzeneklere elektrik motoru denir.
muayene cihazları hasarı önlemeye 2. Öğrencilerin verdiği cevaplara göre farklılık görülebilir. Muhte-
yardımcı olur. mel cevap şöyledir: Döndürülen bobin uçlarında elektromotor
kuvvet oluşur.
Not: Konu ile ilgili bilgiler için bk. MEB Ortaöğretim Fizik
11Ders Kitabı, Sayfa 343-346 3. Öğrencilerin verdiği cevaplara göre farklılık görülebilir. Muhte-
mel cevap şöyledir: Basit bir jeneratör modeli Şekil 2’deki bobin
Etkinlik No.: 122 miline bir pervane takılarak rüzgâr enerjisinin mekanik etkisi
1. Yönerge ile bobinin dönmesi sağlanır. Bunun sonucunda krokodil kablo
1. uçlarında elektromotor kuvvet oluşur.
. .B
q.E = qv 4. Öğrencilerin verdiği cevaplara göre farklılık görülebilir. Muh-
+q F Lorentz = F e + F m B E temel cevap şöyledir: Elektrik makinaları, elektrik trafoları,
. .B
q.E = qv V transformatörler, indüksiyonlu ocaklar, akış ölçerler, elektrik je-
F Lorentz = F e + F m -q neratörleri, elektrikli gitar, violin gibi müzik aletleri indüksiyon
akımı etkilerinden faydalanılarak imal edilmiştir.
. .B
q.E = qv Not: Konu ile ilgili bilgiler için bk. MEB Ortaöğretim Fizik 11
F Lorentz = F e = q . F m+ B E Ders Kitabı, Sayfa 347-349.
2. Etkinlik No.: 124
. .B
. .B
B v q.E = qv B v q.E = qv -q B v 1. Telin sayfa düzleminden içe doğru hareketinde ampermetrenin
+q
F Lorentz = F e + F Lorentz = . .Bqv sağa doğru saptığı, telin sayfa düzleminden dışa doğru hareke-
F e +
. .B
q.E = qv q.E = qv F m q.E = q.E = qv F m tinde ampermetrenin sola doğru saptığı görülür.
. .B
. .B
+q
F e +
F Lorentz = F e + F m F e + F m F Lorentz = F Lorentz = F m F e + F m -q 2. İletken tel manyetik alan çizgilerine paralel hareket edince (3 ve
F Lorentz =
+q B v -q B v 4 yönlerinde ) ampermetrede hiçbir hareket gözlenmez, telde
B v B B akım oluşmaz.
296