Page 157 - KİMYA-11

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü KİMYA 11

CEVAP ANAHTARLARI

Etkinlik No.: 24 2. Yönerge
1. Yönerge 1. H gazının molekül ağırlığı küçük olduğu için ideale daha
2
1. Öncelikle Y değeri hesaplanır. Atmosferde bulunan bütün gazla- yakındır.
rın toplam basıncı 760 mmHg dir. Tabloda verilen bütün basınç 2. 2 numaralı durumda (P, 4T) idealliğe en yakındır. Çünkü
değerlerinin ve Y nin toplamı 760 mmHg olmalıdır. Buradan Y gazlar düşük basınç yüksek sıcaklıkta ideale yaklaşırlar.
değeri 0,76 mmHg bulunur.
Ardından X değerinin hesaplamasına geçilir. Gazların %100 ü 3. H 2 - He- CH 4 - CO 2 - SO 2
760 mmHg basınç yaparsa 0,76 mmHg basınç yapan gaz % 0,1 Molekül kütlesine baktığımızda molekül kütlesi en küçük
dir. Yani X değeri 0,1 bulunur. olan ideale en yakındır.
Son olarak T değeri hesaplanır. Tabloda verilen tüm gazların
yüzdeleri ve T değeri toplamı 100 olmalıdır. Buradan T değeri
%0,9 bulunur. 3. Yönerge
2. Karbondioksit ve su buharının derişimi ve kısmi basınçları alve- 1. N 2 gazı ideale yakındır. Yüksek basınçta sıvılaştırılamamış-
ollerde daha yüksektir. Oksijenin ise konsantrasyonu ve basıncı tır. Molekül kütlesi de düşüktür.
alveollerde daha düşüktür. Azotun oranı ise değişmemiştir. Al-
veollerden kanımıza oksijen difüzyonla girer, havadaki oksijen 2. SO 2 yüksek basınç ve düşük sıcaklıkta ideallikten uzaktır. O
basıncı alveollerdekinden yüksek olmalıdır ki, içeri girebilsin. yüzden de yoğuşma sıcaklığı N 2 molekülüne göre düşüktür.
Benzer şekilde alveollerdeki karbondioksit derişimi ve basıncı SO 2 gazı, N 2 gazına göre ideallikten uzak olduğu için yüksek
, atmosferdekinden yüksek olmalı ki dışarıya karbondioksit çı- basınç altında daha çabuk sıvı hâle geçecektir.
kabilsin. Ayrıca su buharı basıncı da alveollerde atmosfere göre 3.
daha yüksektir çünkü akciğerlerin düzgün çalışabilmesi için N gazı ideale yakın olduğu için molekülleri arasındaki
2
çekim kuvveti yok denecek kadar azdır.
nemli olması gerekir. Ayrıca, alveollerdeki boşluklarda temiz ve
2
kirli hava karışır, bu nedenle de alveollerdeki gazların oranları SO gazı sıvılaştığı için onun molekülleri arasındaki çekim
kuvveti daha fazladır.
ve basınçları, kanımızdakinden ve atmosferdekinden farklı olur.
2. Yönerge
1. Sığınağın hacmi 4x3x10 = 120 m3tür. Yani sığınaktaki havanın Etkinlik No.: 26
hacmi 120000 litredir. Havanın %20 si oksijen olduğuna göre 1. Ağzımız açıkken çıkan hava sıcak, ağzımızı daralttığımızda
başlangıçta bu odada 24000 litre O2 gazı vardır.
ise oluşan hava soğuktur. Dar bir yerden geçip genişleyen gaz
soğumuştur. Eko soğutucuda da , şişenin dar kısmından geçip,
2. Sığınaktaki havanın basıncı 760 mmHg dir. Gazların %100 ’ geniş odaya yayılan gaz soğumaktadır.
ü 760 mmHg basınç yaparsa, 136,8 mmHg basınç yapan gazın
oranı %18 olur. Yani oksijenin seviyesi % 18 olduğunda havalan- 2. Gerçek gazlarda, moleküller arasında çekim kuvvetleri vardır.
dırma sistemi çalışır. Bir gaz ince bir delikten dışarı çıkıp genleşirken, molekülleri
arasındaki çekim kuvvetlerini yenmesi gerekir. Gaz bu iş için
3. Sığınaktaki havanın hacmi 120000 litre olduğuna ve bunun % 18 gereken enerjiyi, moleküllerin kinetik enerjisinden sağlar.
’ i oksijen gazı olduğuna göre, havalandırma sistemi çalıştığında Kinetik enerjisi azalan gazın sıcaklığı da düşer. Böylece gaz
odada 21600 litre O2 gazı kalmıştır. Başlangıçta 24000 litre olan soğur.
oksijen gazının hacmi 21600 litreye düşmüştür. Bu insan sığı- 3. Kullanılan her bir levha, daha geniş yapılıp daha çok plastik
nakta bulunduğu süre boyunca 2400 litre O2 gazı tüketmiştir. şişe kullanılabilir. Ayrıca sistemin kurulacağı pencere sayısı
Dakikada 1 litre oksijen gazı soluduğuna göre, geçen süre 2400 arttırılabilir. Eğer odanın penceresi olan birden fazla cephesi
dakikadır. Bir saat 60 dakikadır. 2400 dakika ise 40 saat eder. varsa, esintinin olduğu cepheye levhalar yerleştirilebilir.
Havalandırma sistemi, bu insan içerde mahsur kaldıktan 40 Birden fazla levha arka arkaya yerleştirilerek, soğuyan gazın
saat sonra devreye girecektir. tekrar levhadan geçerek daha da soğuması sağlanabilir.

Etkinlik No.: 25
1. Yönerge Etkinlik No.: 27
1. Hareketli piston ile sıkıştırılan gaz tanecikleri düşük basınçlı 1. Yönerge
bir ortama salındığı zaman genleşirler, genleşirken öz 1. Su, polar yapılı bir bileşik, O2 gazı ise apolar yapılıdır. Polar
ısılarını kullandıkları için kinetik enerjileri azalır ve bulun- çözücülerle apolar maddeler arasında dipol-indüklenmiş dipol
dukları ortamı soğuturlar. Joule-Thomson olayı gerçekleş- etkileşimleri kurulur. Ancak bu etkileşimler çok zayıf olduğun-
mektedir. dan polar çözücülerde apolar maddeler çözünmez diye kabul
edilir. Suda az çözünen oksijen gazının, suyun içinde kabarcık
2. Deodorantın sıkıldığında dışarıya soğuk gaz vermesi şeklinde hapsolması için suyun dalgalandırılması, şelale şeklin-
de akıntı oluşturulması gerekir. Böylece balıklar, suya karışmış
oksijen molekülleriyle solunum yapabilirler.
3. Buzdolaplarında bulunan kompresör tarafından soğutucu
gazlar önce sıkıştırılır, sonra bırakılır. Soğutucu gazlar buz-
dolabının arkasındaki ince borulara salındığında ortamın
sıcaklığını genleşmek için kullanarak buzdolabının içinin
soğumasını sağlar. Buzdolapları Joule –Thomson prensibine
göre çalışır.

157