Page 155 - KİMYA-11

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü KİMYA 11

CEVAP ANAHTARLARI
2. Tablodaki tüm veriler incelendiğinde basınç ile hacim ters 2. Yönerge
orantılı olduğu için matematiksel eşitliğin aynı tarafına yazıl-
malıdır. Basınç ve hacim, hem sıcaklıkla hem de mol sayısı ile 1. Öğretmen, öğrencilerin karşılaştıkları durumlarda miktar, mole-
doğru orantılı olduğu için sıcaklık ve mol sayısı matematiksel kül ağırlığı, mol, ideal gaz denklemi arasındaki ilişkiyi kurama-
eşitliğin karşı tarafında yer almalıdır. Matematiksel denklemi malarını tespit etmiştir.
düzenlemek için kullanılan orantı sabiti ile deneysel yollardan 2. Miktarı, sıcaklığı, basıncı ve hacmi belli olan bir gazın mol sa-
bulunan gaz yasaları birleştiğinde yısının bulunup verilen örnekler içerisinden gazın kimliğinin
PV=n.R.T denklemi ortaya çıkar. Buna ideal gaz denklemi denir. belirlenebileceğini göstermeyi amaçlamıştır.
3. Normal koşullar 0oC ve 1 atm’dir. Bu şartlarda tüm gazların 3. Sınıfa deney malzemeleri getirerek ideal gaz yasasındaki büyük-
1 molü 22,4 litre hacim kaplar. Bu değerleri formülde yerine lükleri içeren bir etkinlik tasarlamış ve öğrencilerden bu büyük-
yazarsak ideal gaz sabiti, R=22,4/273 veya R=0,082 olarak lükleri ölçmelerini istemiştir.
bulunur. Normal koşullarda gazların birçoğu ideale yakın 4. Şırıngadaki gazın hacmi, sıcaklığı ve basıncı bellidir. Bu verileri
davrandığı için bu değer seçilmiştir. ideal gaz yasasında yerine koyarak mol sayısına ulaşılır.
4. PV=n.R.T denkleminde 6. deneydeki verileri yerine yazarsak
x=0,125 ve 7. deneydeki verileri yerine yazarsak y=273K (0oC) P.V= n.R.T 1.0,010= n.0,082.300 n= 0,004 mol
olarak bulunur. T= 27+273= 300K
5. Yoğunluk için d=m/V formülündeki “m” değeri yalnız bırakılır- 14,376+14,386+14,366
sa, m= d.V olur. m= 3 =14,376 gram
Mol için n=m/MA formülündeki “m” yerine “d.V” yazılıp ideal 14,376 – 14,20= 0,1760 gram
gaz denkleminde düzenlenirse
P.MA=d.R.T denklemi elde edilmiş olur. 5. 0,004 molü 0,1760 ise
1 molü X
X= 44,00 gram CO2

Etkinlik No.: 19
1. Yönerge
Etkinlik No.: 20
1. İdeal gaz kanuna göre basınç değişimine hacim, sıcaklık ve mol
sayısı sebep olur. Topun hacmi sabit olduğuna göre sıcaklık ve 1. Öğrenciler, koku piramidine bakarak öznel cevaplar verecektir.
mol sayısında değişim olabilir.
2. Sıcaklığa bağlı basınç değişimini ölçebilmek için mol ve hacim 2. Öğrenci, oluşturduğu parfümün notalarında yer alan bilgilere
sabit tutulmalıdır. Bağımsız değişken sıcaklık, bağımlı değişken göre cevap vermelidir.
basınç, kontrollü değişkenler ise hacim ve moldür. 3. Koku alma, uçucu bir maddenin burundaki sinirlere ulaşması
3. Deneysel çalışmalarda elde edilen sonuçlar kadar önemli olan sonucunda oluşan bir duyudur. Parfümdeki kokunun algılanma
ölçülen değerlerin doğruluğudur. Doğruluğu etkileyen en nedeni gazların difüzyonudur. Difüzyon (yayılma) yüksek kon-
önemli etken ise deneyler sırasında farklı nedenlerden ortaya santrasyonlu ortamdan düşük konsantrasyonlu ortama madde-
çıkabilecek hatalardır. Ölçümlerden kaynaklanan hataları en aza lerin hareket etme eğilimi olarak tanımlanır. Kap içinde veya or-
indirgemek için ölçüm birkaç kez tekrarlanmalıdır. tamdaki gaz, heterojen olarak dağılmışsa gaz molekülleri bunu
giderecek yönde konsantrasyonu eşit yapacak şekilde hareket
4. Maç başlamadan önceki ortalama basınç bulunur. ederek içinde bulundukları hacmin tamamını kaplar. Parfümü
sıktıktan sonra gaz, difüze olacaktır. Bu nedenle algılanan koku
P= P1+P2+P3 = 0,580+0,587+0,581 =0,583 atm şiddeti zamanla azalır.
3 3
T1=25+273=298K T2=18+273=291K 4. Parfüm notalarının arasında uyumlu bir geçiş yapılabilmesi için
Gay Lussac Yasası’na göre sabit hacimde ve miktardaki gazın ba- difüzyon hızları ve uçuculuklarının birbirinden farklı olması ge-
sınç ve sıcaklığı doğru orantılı değişir. rekir. Difüzyon hızı, molekül ağırlığının karekökü ile ters orantı-
P1 = P2 0,583 = P2 lıdır. Bu nedenle üst notanın molekül ağırlığı düşük, uçuculuğu
T1 T2 298 291 yüksek; orta notanın üst notaya göre uçuculuğu daha az, mo-
Ölçümler sonucu maç sonrası sıcaklık değişimine bağlı olarak lekül ağırlığı daha fazla; dip notanın uçuculuğu en az, molekül
topun sahip olması gereken basınç değeri: P2=0,569 atm’dir. ağırlığı ise en büyük olmalıdır.
Maç sonrası ölçüm ile belirlenen ortalama basınç değeri: 5. Ortam sıcaklığı ne kadar yüksek olursa buharlaşma da o kadar
P= 0,592+0,588+0,589 =0,589 atm’dir. çok olur. Dolayısıyla ilk etapta kokuyu algılama süresi daha kısa
3 hissedilen koku şiddeti daha yoğun olur. Ancak gazların difüz-
Topun sahip olması gereken basınç değeri 0,569 atm iken 0,589 atm yon hızı, sıcaklıklarının karekökü ile doğru orantılıdır. Gazların
olarak ölçülmüştür. difüzyon hızı artar ve gazın ortama yayılma süresi kısalır.
P.V =n.R.T denklemine göre hacim ve mol sayısı sabitken basınç
ve sıcaklığın doğru orantılı olarak değişmesi gerekir. Ancak yapılan 6. Helyum, havadan daha hafif bir gazdır. Graham Difüzyon Ka-
ölçümlerde sıcaklığın azalmasına rağmen basıncın arttığı görülmüş- nunu’na göre helyumun hızı, havanın hızından daha yüksektir.
tür. Topun hacmi sabit olduğuna göre sıcaklık düşerken basıncın Helyum ile dolu olan balondan kaçan gaz molekülü sayısı daha
artabilmesi için mol sayısının arttırılması gerekir. Bu da bize devre fazladır. Bu nedenle birkaç gün sonra helyum balonunun hacmi,
arasında topun içine hava basıldığını ispatlar. hava ile dolu olan balonun hacminden küçük olur.

155