Page 126 - Türk Dili ve Edebiyatı 11 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

60 TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 11 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

Neşet merakla pencereye koşar. Perdenin arasından dışarıya bakar. Sokakta, tek başına yavaş yavaş
yürüyen, üstü başı perişan, omuzu torbalı, eli asalı bir adam gözlerini pencereye kaldırır, boynunu
bükerek:
— Allah rızası için bir dilim ekmek, der! Niyazi ile Neşet, bir an öyle kalırlar. Sonra hayretle birbirlerine
bakışırlar.
— Dilenci be!
— Feylesoftan dilenci!
— Hem hatip…
— Bizim Darülbedayi’de böyle gür sesli bir hatip yok.
— Yok vallahi… Gülüşürler.
— Yeni dilenci susmaz: “Gülün, gülün… Gülmenin sonu ağlamadır. Vuslatın sonu hicran… Yazın sonu
hazan… İkbalin sonu zeval… Hayatın sonu ölüm!.. Acaba ibret gözüyle şu dünyaya bir baksanız…”
Ömer Seyfettin, Terakki
Kelime Dağarcığı:
akıbet: Bir işin sonu. belagat: İyi konuşma. cihet: Yön, taraf. darülbedayi: Güzel sanatlar kuruluşu. feylesof: Filozof.
gramofon: Önceden özel bir madde üzerine kaydedilmiş sesleri, istenildiğinde dinleten alet, sesyazar. hayf: Haksızlık,
insafsızlık, acınma, üzülme. latif: Yumuşak, hoş. muntazam: Düzgün, derli toplu. müderris: Öğretmen. pot gelmek: Ters
gelmek. terakki: İlerleme, yükselme, gelişme.

1. Metinde bahsedilen teknolojik gelişmeler dikkate alındığında hikâyenin Osmanlının son dönem-
lerinde, Millî Edebiyat Dönemi İstanbul’unu anlattığı söylenebilir. Hikâye kahramanlarının günde-
mindeki konularla günümüz insanının gündemini karşılaştırınız.

2. Fakat şunu itiraf etmeli ki, her gülün bir dikeni olur. — Tabiî… — “Terakki”nin de bazı pot gelen ci-
hetleri olacak.
Metinden alınan bu bölümde, hikâyenin yazıldığı dönemde teknolojik gelişmelerin bazı toplumsal
sorunlara yol açtığı ifade edilmiştir. Bu sorunları metinden hareketle açıklayınız.

3. Auguste Comte'un (Ogust Komt) ortaya attığı pozitivist düşünce, 20. yüzyılda dünyada ve bizde
toplumu etkilemiştir. Bu akımda duygular önemsenmez. Görünenin dışında bir gerçek kabul edil-
mez. Metinde eleştirilen durumla pozitivist anlayış arasında bir bağlantı var mıdır? Açıklayınız.

4. Toplumu ayakta tutan manevi özellikleri kaybetmeden, bilimsel ve teknolojik gelişmelere ayak uy-
durup toplumsal değişmeyi gerçekleştirmek sizce mümkün müdür? Açıklayınız.

124
Hazırlayan: Hüseyin AYHAN