Page 171 - Biyoloji - 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

80 BİYOLOJİ 12 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

3. Bitkilerde eşey durumu görselinde a, b ve c ile gösterilen bitkilerin çiçek durumuna göre eşeysel
adlandırılmaları nasıl olabilir? Gerekçesiyle açıklayınız.

1. Yönerge Aşağıdaki metinden yararlanarak soruları cevaplayınız.

Japon araştırmacılar armut ağaçlarını, bir sabun baloncu-
ğunun ince çeperinde taşınan polenlerle döllemeyi başardı.
4. Çiçekli bitki türleri; tozlaşmaları bakımından, tozlaşması rüzgârla olanlar ve böceklerle olanlar Dünya çapında arı nüfusunda yaşanan düşüşten dolayı araş-
şeklinde başlıca iki grup içerisinde toplanabilirler. Aşağıdaki tabloda farklı bitkilere ait polenlerin tırmacılar tozlaşma için bir alternatif arıyorlardı ve bir balon
adaptasyonları verilmiştir. Buna göre polenlerin rüzgârla mı yoksa böceklerle mi taşınması daha tabancasından çıkan narin sabun küreleriyle %95 oranında
uygundur? Gerekli alanları işaretleyiniz. başarı elde edildi.
Japonya İleri Bilim ve Teknoloji Enstitüsünden Dr. Ejiro Mi-
Polen adaptasyonu Polenin rüzgârla taşınması Polenin böceklerle taşınması yako, bundan önce dron adlı uçan araçla tozlaşma yeteneği-
Çok düşük kütle ni test etmişti. Ancak dronun pervanelerinden dolayı oluşan
Yüksek kütle kuvvetli hava akımı, çiçeklere zarar veriyordu. Bir gün evi-
Yapışkan ve sivri yüzey nin yakınındaki parkta oğlunu izlerken Dr. Miyako’nun aklına bir fikir geldi: “Sabun baloncukların-
Yumuşak yüzey dan biri yanlışlıkla oğlumun yüzüne geldi, narindi. Bu durumdan ilham aldım çünkü baloncukların
Hava keseleri bulunması çiçeklere zarar vermeyeceğini ve polenleme için ideal olacaklarını düşündüm.”
Çok miktarda üretilmesi Dr. Miyako, optik mikroskopi ile sabun baloncuklarının polen taşıyabileceklerini kanıtladı ve her biri
Az miktarda üretilmesi 2000 polen taneciği taşıyabilen sabun baloncukları geliştirdi. Baloncukların ağaçlara gönderilmesinden

5. Bazı bitkiler, tam çiçeğe sahip olmasına karşın kendi kendini döllemeyi engelleyen adaptasyonlara 16 gün sonra, elle tozlaşmaya eş değer miktarda küçük meyveler oluşmaya başladı.
sahiptir. Bunlar neler olabilir? 1. Arı nüfusunda görülen azalmanın bitkilerin üremesi ve ekolojik denge üzerindeki etkisi nedir? Arı-
lar bu etkiyi ne şekilde sağlar?

6. Bitkiler âlemindeki tozlaşmanın en önemli unsurlarından biri arılardır. Son yıllarda insektisitler 2. Sabun baloncuklarının her birinin 2000 polen taşımasının sebebi nedir? Yapay tozlaşmanın yarar-
(böcek öldürücü tarım ilacı) nedeniyle sıkça rastlanılan arı ölümlerini ekologlar çok önemsemekte- ları nelerdir?
dir. Arı ölümlerinin artış göstermesi durumunda dünyanın sonunun yakın olduğunu söylemekte-
dirler. Ekologların bu şekilde düşünmelerinin temel sebepleri neler olabilir?

3. Aşağıdaki görselde şematize edilen tozlaşma çeşitleri nelerdir? Bu tozlaşma çeşitlerinden hangisi
kalıtsal çeşitliliği arttırır?

7. Hurma, Antep fıstığı gibi bitkiler dioiktir ve rüzgârla tozlaşır. Bu bitkilerin gösterişli çiçekleri bulun-
maz. Taç yaprakları ya hiç yoktur ya da çok küçüktür. Erkek organları büyük ve polen sayısı oldukça
fazladır. Bu bitkilerin bu tür adaptasyonlara sahip olmasının nedenleri neler olabilir?
a b

170
Hazırlayan: Hülya TOKGÖZ