Page 186 - Biyoloji - 12 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü BİYOLOJİ 12 88

3. ÜNİTE > Bitki Biyolojisi Kazanım 12.3.3.3. Tohum çimlenmesini gözleyebileceği deney tasarlar.
Genel Beceriler: Eleştirel Düşünme Becerisi
Alan Becerileri: Çıkarım Yapma Becerisi, Gözlem Yapma Becerisi, Deney Düzeneği Kurma ve Yapma Becerisi
Etkinlik İsmi HER TOHUM BİR CANDIR 30 dk.
Amacı Tohumun çimlenmesinde su, ısı ve ışığın rolünü deney düzeneği yardımıyla açıklayabilme. Bireysel
Yönerge Aşağıda su, ısı ve ışığın tohumun çimlenmesine etkisini göstermek amacıyla yapılan bir deney veril-
miştir. Verilen metni okuyup deneyi yaptıktan sonra bu deneye ilişkin soruları cevaplayınız.
Bir tohum embriyosunun uygun koşullarda yeni bir bitkiyi oluşturmak üzere tohum kabuğunu çatlatarak dı-
şarı çıkması ve büyümesine çimlenme denir. Çimlenme için gerekli çevresel faktörler; su, oksijen ve sıcaklık-
tır. Fakat en önemli faktör tohumun olgunlaşmış olmasıdır. Normal şartlarda tohum oluşumunun sonlarına
doğru tohum içindeki su oranı %15’in altına düşer ve embriyonun gelişimi durur. Çimlenme zamanına kadar
embriyonun büyümesinin durup metabolik hızının yavaşlamasına dormansi (uyku hâli) denir.
Tohum çimlenme sırasında suyu osmozla alır. Su alan tohumun hacmi artarak dış kabuğu çatlar. Bu
sırada tohum içinde bulunan embriyo mitoz geçirerek hücre sayısını arttırır. Sırayla embriyonik kök,
embriyonik gövde oluşur ve genç bir bitki meydana gelir.

Bezelyen n hayat devr

Görsel 1: Bezelyenin hayat devri Görsel 2: Çimlenme deney düzenekleri

Gerekli Malzemeler:
15-20 tane önceden ıslatılmış fasulye tohumu, 4 tane kavanoz, pamuk, su, etiket, kalem.
İzlenecek yol:
I. Kavanozların altlarına ince bir tabaka şeklinde pamuk yayınız. Kısa bir süre suda bekletilmiş fasulye tohumla-
rını pamuk tabakanın üzerine her bir kavanoza 4-5 adet olmak üzere aralıklı yerleştiriniz.
II. Tohumların üstünü ince bir pamuk tabakasıyla kapatınız. Pamuk ıslanacak şekilde tohumları sulayınız.
III. Kavanozların üzerlerine sırayla karanlık ortam oda sıcaklığı, aydınlık ortam oda sıcaklığı, aydınlık ve soğuk
ortam, karanlık ve soğuk ortam yazılı etiketleri yapıştırınız.
IV. Bu şekilde hazırladığınız kavanozlardan birisini dolap içi gibi karanlık ama hava alan bir yere, ikinci kavanozu
ışık alan oda sıcaklığında bir yere, üçüncü kavanozu da üzerine gelecek şekilde ve sürekli açık bıraktığınız bir ışık
kaynağı ile buzdolabına yerleştiriniz. Dördüncü kavanozun etrafını folyo ile sararak yine buzdolabına koyunuz.
V. Deney düzeneğini bu şekilde hazırladıktan sonra 1. gün, 3. gün, 5. gün ve 7. gün tohumların gelişimini fotoğ-
raflayınız. Günlük gözlemlerinizi kaydederek aşağıdaki tabloyu doldurup verilen soruları cevaplayınız.
VI. Deney sonucu tohumların çimlenme durumları ile ilgili gözlemlerinizi (çimlendi/çimlenmedi) aşağıdaki
tabloya yazınız.

TOHUM ÇİMLENME GÜNCESİ
Günler 1 2 3 4 5 6 7
Karanlık
Aydınlık
Soğuk
Soğuk/Karanlık

185