Page 148 - Biyoloji 9 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

BİYOLOJİ 9 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEVAP ANAHTARLARI
azalma meydana gelir ve kabuklu canlıların sayısı azalır. kolesterol ve trans yağlar vücut sıcaklığında katılaşarak ve da-
+
2–
H + CO HCO 3 - mar hücrelerinde birikerek damarların daralmasına neden olur.
Doymamış yağ asitleri ise çift bağ içerdikleri için moleküllerde
3
3. Okyanus asitleşmesinin yaratabileceği sonuçlar arasında öncelik- bükülmeler meydana gelmiştir. Bu nedenle doymamış yağlar oda
le mercan resiflerinin zaman içerisinde yok olabileceği ihtimali sıcaklığında katılaşmazlar. Vücut sıcaklığında sıvı olarak kaldık-
ön plana çıkıyor. Mercan resifleri, birçok balık türü ve alg için ları için doymamış yağlar kan damarlarının çeperlerinde birikme
yaşam alanı oluşturduğundan mercan resiflerinin zarar görme- yapmazlar.
sine bağlı olarak zaman içerisinde başta balıklar olmak üzere bi- 4.
yolojik çeşitlilikte çok trajik kayıplar olacaktır. Midye, istiridye, H O
denizkestanesi, yengeç gibi kabuklu canlılarının sayıları azalacak 2
belki de nesilleri tükenecektir. Olumsuz sonuçlar ise zincirleme
birbirini tetikleyecek, bu durum besin zincirinin bozulmasına
neden olacaktır. Besin zincirinin bozulması sadece su içerisinde
yaşayan canlıları değil karada yaşayan canlıları da dolaylı yoldan
etkileyecektir. Balık ve diğer deniz ürünlerinin sayısı azalacağın-
dan veya yok olacağından insanlar bu ürünleri yiyemeyecek ve H O
sağlık problemleri yaşayacaklardır. 2
4. Asidik ortama karşı toleransı düşük olan kabuklu canlılar ve mer-
can resifleri bu durumdan olumsuz etkilenirken bazı canlıların
sayısı artabilir. Örneğin, yengeçler su içerisindeki solucanlar ve
yosunlar ile beslenirler. Asitlikten etkilenen yengeçlerin azalması
ile su içerisindeki solucanların ve yosunların sayısı geçici olarak
artabilir.
Etkinlik No: 15
1. Anne sütü protein, mineraller, vitaminler bakımından zengin be- Fosfolipidlerin baş kısımları hidrofilik olduğu için bu kısımlar su
sin maddesidir. Kalsiyum da anne sütünde zengin olan mineral- ile temas edecek şekilde konumlanmalıdır. Hidrofobik kuyruk kı-
lerden bir tanesidir. Emzirilen bebekler bu besinleri vücutlarına sımları ise sudan kaçacağı için ortada toplanmalıdır. Bu nedenle
anne sütü ile alırlar. Hazır gıdalar besin değeri olarak anne sütü fosfolipidler su içindeyken çift sıra halinde dizilir. Fosfolipitlerin
kadar zengin olmadıkları için emzirilmeyen bebekler daha fazla çift katlı hale gelecek şekilde konumlanması, hücrenin etrafında
kalsiyuma ihtiyaç duyarlar. bir zar oluşturarak dış ortamdan ayrılmasını sağlar.
2. Hamilelik döneminde bebeğin tüm ihtiyaçları anneden karşı- 5. Spor yapmak, bireyde kas kütlesinin artışını tetikler. Kas kütlesini
lanır, emzirme döneminde anne sütü oluşur. Bu nedenle bu iki arttırmak için ise vücut daha fazla testosteron salgılamaya başlar.
dönemde kadınlarda kalsiyum ihtiyacı artar. Testosteron artışı erkeksi özelliklerden cesareti ve saldırganlığı
3. 9-18 yaşlar arası ile 50-70 yaşlar arası dönemlerde kalsiyum ihti- arttırır. Dağ keçilerinin erkek bireylerinde üreme zamanında da
yacı fazladır. 9-18 yaşlar arası vücutta yapım tepkimeleri, 50-70 benzer şekilde testosteron salgısı arttığı için saldırganlık artar.
yaş arası ise yıkım tepkimeleri fazladır. Yapım tepkimelerinde Etkinlik No: 17
kullanılmak için ya da yıkım tepkimelerinin zararından korun-
mak için kalsiyuma ihtiyaç vardır. 1. Kış uykusuna yatan hayvanlar uyku süresince kendi vücutların-
4. Kadınların ihtiyacının daha fazla olduğu söylenebilir. Kadınlar daki yağı hücresel solunumda tüketerek enerji elde ederler. Yağla-
hamilelik ve emzirme sırasında vücuduna yeterli miktarda kalsi- rın solunumda kullanılmasıyla protein ve karbonhidratlara göre
yum almadığında bebek için gerekli olan miktarı kendi vücut de- daha fazla enerji elde edilir.
posundan kullanır. Gençlik ve yaşlılık dönemleri de eklendiğinde 2. Yağlar, solunumda kullanıldığında yüksek enerji ve metabolik su
kadınların kalsiyum ihtiyaçları artar. açığa çıkar. Hayvanlar uykuda bu suyu kullanır.
5. Kemiklerde yumuşama ve erime; dişlerde dökülmeler; sinirsel 3. Hayvanlar kış uykusuna yatmadan önce vücutlarına yağ depolar.
iletimde ve kasların çalışmasında problemler, kanın pıhtılaşma- Kış uykusu sürecinde kalp atım sayısı düşer, nefes alışveriş hızı
sında gecikmeler gibi olumsuzluklar yaşanır. yavaşlar ve metabolizma hızı en düşük seviyeye iner. Bazı türlerde
6. İnsan vücudu alınan kalsiyumun tümünü depolamaz, idrarla vü- vücut sıcaklığı da düşer. Metabolik faaliyetler için vücutlarında
cuttan atar. Belirtilen dönemlerde vücuda alınan fazla miktarda biriken yağı kullanırlar. Vücutlarında metabolik faaliyetler en dü-
kalsiyumun tümü vücutta depolanmayacaktır. Bu nedenle vücu- şük seviyede olduğundan suya normal yaşamdaki gibi gereksinim
dun ihtiyaç duyduğu miktarı günlük olarak almak önemlidir. duyulmaz.
7. Aşırı zayıf vücutta kemikler daha ince olur. Bu kadınlarda de- 4. Olası cevap: Karbonhidratların kalori değeri düşük olduğundan
polanan kalsiyum miktarı da azalacağından ileri yaşlarda kemik çabuk acıkırlardı. Yağların solunumu sonucu fazla miktarda su
erimesi problemleri ile karşılaşabilirler. açığa çıkarken karbonhidratların solunumunda çok daha az su
Etkinlik No: 16 oluşurdu. Göç yolunda beslenmek ve su içmek için sürekli mola
vermek zorunda kalırlardı.
1. Doymamış yağ asitlerinde bir ya da daha fazla sayıda çift bağ bu-
lunur. Bu nedenle doymamış yağ asitlerindeki bağ sayısı ve bu Etkinlik No: 18
bağlarla bağlanmış olan hidrojen sayısı, doymuş yağ asitlerinde- 1. “Eğer bitki hücrelerinde nişasta sindirici enzim varsa bitki özü-
kine göre daha azdır. tüne nişasta ilave edildiğinde bu özüt nişastayı sindirebilmelidir.”
2. Bir yağ molekülü oluşurken 3 tane ester bağı kurulur. Her bir bağ şeklinde bir tahminde bulunabilir. Bu tahmini test etmek için
kurulurken bir molekül su çıkışı olacağı için toplamda 3 molekül şöyle bir deney tasarlayabilir: 1 ve 3 numaralı tüplerdeki çözeltiler
su açığa çıkar. Fosfolipit oluşumu sırasında ise 2 tane ester bağı bir kapta karıştırılır. Bir süre beklendikten sonra üzerine glikoz
kurulur ve 2 molekül su açığa çıkar. ayıracı (10 numaralı tüp) eklenir. Bu sırada renk değişimi olursa
3. Doymuş yağ asitleri çift bağ içermedikleri için molekül yapıları bitki özütündeki sindirim enzimleri nişastayı yapı taşına yani gli-
düzdür. Bu nedenle oda sıcaklığında katıdırlar. Doymuş yağlar, koza dönüştürmüştür. Glikoz ayıracının renk değiştirmesi kapta

146