Page 153 - Biyoloji 9 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü BİYOLOJİ 9

CEVAP ANAHTARLARI
3. Granülsüz ER'den golgi aygıtı, golgi aygıtından ise lizozom oluş- e) Golgi aygıtı: Salgı maddelerini üretir. Koful ve lizozom oluşu-
maktadır. Bundan dolayı golgi aygıtı ve lizozomun çoğalması munda görev alır. Bitki hücrelerinin sitoplazma bölünmesinde
olumsuz etkilenir. ara lamel oluşumunu sağlar.
4. İnsanların sinir hücresinde sentrozom bulunmaz. Bundan dolayı f) Ribozom: Aminoasitleri kullanarak protein sentezler.
herhangi bir etkisi olmaz. g) Sentrozom: Hücre bölünmesinde görev alan iğ ipliklerini
Etkinlik No: 35 oluşturur.
1. 2.
Numaralandırılmı Zarsız Organeller Tek Katlı Zarlı Çift Katlı Zarlı
Organeller
Organeller
Kısım Hücresel Yapı
-Endoplazmik -Mitokondri
1 Mitokondri retikulum (ER) -Plastitler
-Sentrozom -Lizozom a) Kloroplast
2 Golgi cisimciği -Ribozom -Golgi b) Kromoplast
3 Ribozom -Koful c) Lökoplast
-Peroksizom -Çekirdek
4 Endoplazmik retikulum
5 Çekirdek 3. Bitki Hücresinde Hem Bitki Hem Hayvan Hücresinde
6 Kloroplast Bulunup Hayvan Hayvan Hücresinde Bulunup Bitki Hüc-
Hücresinde Bulun- Bulunan resinde Bulunmayan
7 Hücre iskeleti elemanları mayan
8 Koful -Çekirdek
-Hücre zarı
-Mitokondri
2. Mitokondri ve kloroplast organelleri çift katlı zara sahip, kendi- -Plastitler -Golgi -Sentrozom
lerine ait DNA, RNA ve ribozomları olan organellerdir. İhtiyaç -Hücre duvarı -Endoplazmik -Yuvarlak hücre
durumunda çekirdek kontrolünde sayılarını artırabilirler. Her -Köşeli hücre şekli retikulum şekli
iki organelde de elektron aktarılmasını sağlayan Elektron Taşıma -Merkezi koful -Ribozom -Lizozom
Sistemi (ETS) elemanları bulunur. -Sitoplazma
3. 5 numaralı yapı hücrenin çekirdeğidir. Çekirdek hücrenin ya- -Hücre iskeleti
şamsal faaliyetlerinin kontrol edildiği merkezdir. Çekirdeği çıka- -Peroksizom
rılan hücre canlılığını devam ettiremez. 4. a, b, d ve f organelleri hidroliz edildiğinde nükleotitler oluşur. Mi-
4. Hücreye desteklik veren ve hücrenin şeklini belirleyen hücre tokonri (a) ve Kloroplastın (d) kendine ait DNA ve RNA'sı vardır.
iskeleti, mikrofilament, arafilament ve mikrotübül adı verilen Granüllü endoplazmik retikulum (b) üzerinde ribozom bulunur.
yapılardan oluşur. Hücre iskeleti; organellerin sitoplazma içinde Ribozomun (f) yapısında RNA bulunur. Bu nükleik asitler hidro-
yer değiştirmesinde, çekirdeğin ve organellerin yerinin sabitlen- liz edildiğinde 8 çeşit nükleotit oluşur.
mesinde, sitoplazma hareketlerinde, hücre bölünmesinde ve en- Etkinlik No: 37
dositoz olaylarında görevlidir. Hücrelerin birbirine tutunmasını,
hücreler arası haberleşmeyi sağlar. 1. Bakteri, bitki ve hayvan hücrelerinde ribozom organeli ortaktır.
5. Kofulların işlevlerine göre besin kofulu, boşaltım kofulu, depo Görevi, protein sentezidir. Protein sentezi dehidrasyon tepkime-
kofulu ve kontraktil koful gibi çeşitleri vardır. Besin kofulu, sidir. Amino asit kullanılırken, protein (polimer) üretilir ve su
hücreye alınan büyük moleküllü besinleri bulunduran kofuldur. açığa çıkar. Bu durumda azalan amino asiti gösteren (10) numa-
Lizozomla birleştiğinde sindirim gerçekleşir. Böylece hücrenin ralı eğri, artan polimeri gösteren (5) numaralı eğri ve artan su
ihtiyacı olan maddeleri karşılar. Boşaltım kofulu, hücrenin oluş- miktarını gösteren (1) numaralı eğrideki değişimlerin gerçekleş-
turduğu metabolik atıkların ve salgı maddelerinin dışarı gönde- mesi beklenir.
rilmesini sağlar. Kontraktil koful, tatlı suda yaşayan tek hücreli 2. Lökoplast organeli nişasta sentezler ve depolar. Nişasta sentezi
protistlerde hücre içine giren fazla suyu enerji harcayarak dışarı dehidrasyon tepkimesidir. Glikoz kullanılırken, nişasta (polimer)
atan kofuldur. Hücrenin su dengesinin korunmasını sağlar. Depo üretilir ve su açığa çıkar. Bu durumda, azalan glikozu gösteren
kofulları, bitki ve hayvan hücrelerinde atık maddelerin ve suyun (4) numaralı eğri, artan polimeri gösteren (5) numaralı eğri ve
depo edildiği yerdir. artan su miktarını gösteren (1) numaralı eğrideki değişimlerin
6. Çekirdek - Ribozom - Granüllü endoplazmik retikulum - Golgi gerçekleşmesi beklenir.
cisimciği - Salgı kofulu.
3. Lizozom organeli hücre içi sindirim yani hidroliz yapar. Hidroliz
Etkinlik No: 36 tepkimelerinde su kullanılır. Polimer miktarı azalırken, mono-
1. a) Mitokondri: Mitokondrinin hücredeki görevi, bulunduğu mer miktarı artar. Bu durumda, azalan su miktarını gösteren (2)
hücre için enerji üretmektir. Oksijenli solunumu gerçekleşti- numaralı eğri, azalan polimeri gösteren (6) numaralı eğri, artan
rerek besinlerden hücreye gerekli enerjiyi sağlar. glikozu gösteren (3) ve artan amino asiti gösteren (9) numaralı
b) Endoplazmik retikulum: Endoplazmik retikulum hücre için- eğrilerdeki değişimlerin gerçekleşmesi beklenir.
de madde iletimini sağlayan kanallar sistemidir. Kalsiyum ve 4. Verilen organellerden yalnız bitki hücrelerinde bulunanlar klo-
glikojen depolar. Zararlı maddelerin etkisini azaltır. Yağ sen- roplast ve lökoplasttır. Kloroplast fotosentez, lökoplast ise nişasta
tezler. Glikoproteinleri üretir. sentezi yapar. Fotosentezde karbondioksit ve su kullanılırken,
c) Lizozom: Hücreye endositozla alınmış besinleri sindirir. Hüc- monomerler ve oksijen üretilir. Nişasta sentezinde ise glikoz
renin hasarlı organellerini otofaji ile sindirir. kullanılırken, nişasta üretilir ve su açığa çıkar. Bu durumda,foto-
sentez yapıldığını düşünürsek (8) numaralı eğri karbondioksit ve
ç) Merkezi Koful: Bitki hücrelerinde madde depolayan kofuldur. su miktarlarını gösterebilir. Artan madde miktarını gösteren (7)
Hücreye desteklikte sağlar. numaralı eğri ise monomer ve oksijene ait olabilir. Nişasta sentezi
d) Kloroplast: Karbondioksit ve suyu kullanarak besin ve oksijen yapıldığını düşünürsek (7) numaralı eğri, nişasta ve su miktarını
üretir. gösterirken (8) numaralı eğri ise glikoz miktarını gösterir.

151