Page 152 - Biyoloji 9 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

BİYOLOJİ 9 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEVAP ANAHTARLARI
Etkinlik No: 29 3. Elektron mikroskobun gelişmesi hücrelerin daha ayrıntılı ince-
lenmesine olanak sağlamıştır. Bunun sonucunda bakterilerde
1. a) Ahmet ve Buse'nin görüşlerine katılırım. Çünkü insülin di- zarla çevrili belirgin bir çekirdeğin olmadığı anlaşılmıştır. Bu
rencinde hücreler kandan yeterli miktarda glikoz alamadıkları tespit sonucu hücreler yapısına göre prokaryot ve ökaryot olarak
için kan şekeri yüksek seviyelerdedir. Yüksek kan şekeri vü- ikiye ayrılmıştır. için bu canlıları hayvanlar çekirdek öncesi anla-
cutta çeşitli problemlere yol açacağından kan şekeri artışının mına gelen prokaryot âlemine dâhil edilmiştir.
önlenmesi gerekmektedir.
Bağırsaklardan şeker emilimini azaltıcı yönde etkiye sahip Etkinlik No: 32
ilaçlar ile hücrelerin şeker emilimini arttırıcı etkiye sahip ilaç- 1. Mathias Schleiden, 1838 yılında bitkilerin hücrelerden oluştu-
lar, kan şekerinin normal seviyeye gelmesini sağlayabilir. ğunu ortaya çıkarmıştır. Thedor Schwann ise 1839’da hayvanla-
Alper’in görüşünü desteklemem. Çünkü insülin direncinde rın hücrelerden oluştuğunu belirtmiştir. Bu iki bilim insanının
hücrelerin insüline duyarlılığı zaten azdır. Hücreler kandan birbirinden bağımsız olarak ortaya çıkardığı bu bilgiler Hücre
yeterli şeker alamamaktadır. teorisi’ninin ortaya çıkmasını sağlamıştır. 1855 yılında Rudolf
b) Hücrelerde insülini algılayan almaçların sayısını arttıran bir Virchow her hücrenin kendinden önceki hücrelerin bölünmesiy-
ilaç geliştirmek isterdim. le meydana geldiğini belirleyerek bugün de geçerliliğini koruyan
Hücre Teorisi’ne katkıda bulunmuştur.
2. İkinci birey sağlıklıdır. Çünkü yemek yedikten kısa bir süre sonra, 2.
kan şekeri normal tokluk şekeri değerleri olan 100 - 140 mg/dl Leeuwenhoek'in yaptığı mikroskop ilkel ışık mikroskobu oldu-
ğundan hücrenin çekirdeği bu mikroskopla görülemez. İncelenen
arasında kalmaktadır. Açlık kan şekeri ise yine normal değerler
olan 70 - 100 mg/dl arasında değişmektedir. 1. bireyde insülin di- canlıların prokaryot ya da ökaryot olduğu belirlenemez.
renci vardır. Çünkü tokluk kan şekeri değeri 140 mg/dl’den yük- 3. Rudolf Virchow yaptığı kontrollü deneylerle bir hücre ancak baş-
sek, açlık kan şekeri değeri ise 100 mg/dl’den yüksektir. ka bir hücrenin bölünmesi ile oluştuğunu ispatlamıştır. Canlıla-
rın cansız maddelerden oluştuğu görüşünü çürütmüştür?
3. I. görsel insülin direncini ifade etmemektedir. Çünkü hücre, insü-
line cevap vermektedir ve kandaki glikozu almaktadır. 4. Ribozom, mikrotübüller, mikrofilamentler, arafilamentler,
sentrozom
II. görselde insülin molekülünün yapısı bozulmuştur ve bu ne-
denle de hücre, kanda insülin varlığını algılayamamaktadır. Bu 5. Elektron mikroskobun bulunması, DNA’nın çift sarmal yapısının
keşfedilmesi, DNA klonlama tekniğinin geliştirilmesi, DNA’nın
olay insülin direnci olarak adlandırılamaz. nükleotit dizilimini belirleyen metodun geliştirilmesi ve ilk gen
III. görsel insülin direncini ifade etmektedir. Çünkü kandaki gli- aktarımlı hayvanın üretilmesi klonlamanın gerçekleşmesinde et-
koz miktarı yüksektir. Bu görselde aynı zamanda insülin mikta- kili olmuştur.
rının da yüksek olduğu görülmektedir. Fakat hücre bu insüline
cevap vermemektedir. Bu nedenle de glikozu içeri almamaktadır. Etkinlik No: 33
IV. görselde, kanda fazla miktarda insülin ve çok az miktarda gli- 1. b maddesi doğru değildir. Hücre teorisi, ilk hücrenin nasıl oluş-
koz vardır. Bu glikoz hücre içine alınabilmektedir. Bu nedenle bu tuğunu açıklayamaz. Hücre teorisine göre bir hücrenin oluşması,
olay insülin direncini değil, düşük kan şekerini ifade etmektedir. var olan başka bir hücrenin bölünmesiyle gerçekleşebilir. a, c ve ç
maddeleri doğrudur. Hücre kavramını ilk ortaya atan bilim insa-
Etkinlik No: 30
nı Robert Hooke’tur. Canlılığın temel birimi hücredir. Hücrelerde
1. Hücrenin keşfedilmesi ve hücre ile ilgili çalışmaların gerçekleşti- kalıtım maddesi bulunmalıdır.
rilerek hücre teorisinin ortaya çıkmasını sağlayan en temel geliş- 2. ç ve d maddesi yeni elde edilen bilgilerle ters düştüğünden hücre
me mikroskobun keşfedilmesidir. Hücreler gözle görülemeyecek teorisine eklenebilecek maddelerden olamaz. Tek hücreli canlı-
kadar küçüktür. Mikroskobun keşfedilmesiyle hücre görünür lardan bakteriler hücre zarına ve sitoplazmaya sahipken kalıtım
hâle gelmiş ve keşfi mümkün olmuştur. Bununla birlikte hücre ile maddeleri çekirdek içinde değildir. Virüsler konak hücre içinde
ilgili çalışmalar başlamış ve hücre teorisi ortaya çıkmıştır. kalıtım maddelerini eşleyebilmektedir. Fakat hücresel yapıya sa-
2. Robert Hooke ile Antony van Leeuwenhoek’un çalışmaları hücre hip değildir. Hücresel yapıdan yoksun olan varlıklar canlı olarak
teorisinin “Hücre; canlının temel, yapısal ve işlevsel birimidir.’’ adlandırılamaz.
maddesinin, Matthias Schleiden ile Theodor Schwann’ın çalışma- a, b ve c maddeleri bu teoriye eklenebilecek önermelerdendir.
ları “Bütün canlılar, bir ya da daha fazla hücreden oluşmaktadır.’’ Bir hücre ancak var olan bir hücrenin bölünmesi ile oluşuyorsa
maddesinin, Rudolf Wirchow’un çalışmaları ise hücre teorisinin genetik bilgisini kopyalayıp yeni oluşan hücrelere aktarmalıdır (a).
“Tüm hücreler, kendinden önceki hücrelerin bölünmesiyle mey- Virüsler hücresel yapıya sahip olmadığından hücrelere bağımlı-
dana gelmiştir.” maddesinin ortaya çıkmasına olanak sağlamıştır. dırlar (b). Tepkimeler hücre içinde gerçekleşmektedir (c).
3. Teknolojik gelişmelerle birlikte daha gelişmiş mikroskoplar icat 3. Eğitim öğretimin verildiği en küçük birim sınıftır. Okulu bir can-
edilmiştir. Bununla birlikte hücre ile ilgili daha detaylı bilgiler lıya benzetirsek bu canlının hücreleri sınıflar olabilir. Sıralar bir
elde edilmiştir. Bu süreç uzun bir zaman dilimini almıştır. organele, duvardaki tuğlalar hücre zarındaki bir moleküle, bahçe
ise hücre dışı bir ortama benzetilebilir.
Etkinlik No: 31
4. Virüsün nükleik asidinde virüse özgü bölgeler bulunur. Virüsün
1. Leeuwenhoek döneminde canlılar âlemi sadece bitkiler ve hay- kendisini değil ancak nükleik asidindeki bu bölgeleri tespit edici
vanlar âleminden oluşmakta idi. Tespit ettiği mikroorganizma- testler uygulanarak bir bireyde virüs olup olmadığı anlaşılabilir.
lar hareketli bir yapıya sahip olduğu için bu canlıları hayvanlar
âlemine dâhil ederek animakül yani hayvancık olarak adlandır- Etkinlik No: 34
mıştır. 1. Tükrük bezi bol miktarda salgı yaptığı için Golgi aygıtı yoğun ala-
2. Mikroorganizmaların keşfine kadar insanlar doğada bitki ya da rak bulunur. Golgi aygıtı ise granülsüz ER'den çoğalır.
hayvan dışında başka bir yaşam formu olabileceğini düşünmü- 2. Sadece kendini eşleyerek çoğalabilen organellerin artması için
yordu. Mikroorganizmaların keşfi canlılar âlemine bitki ve hay- başlangıçta bu organellerin hücre içinde bulunması gerekir. Fakat
vanların dışında protista âleminin de eklenmesini sağlamış ve başka bir organel tarafından oluşturuluyor ise önceden bulunma-
paradigma değişimi meydana gelmiştir. sına gerek yoktur. Tablodaki verilen organellerden golgi aygıtı ve
lizozom başka organeller tarafından oluşturulmaktadır.

150