Page 150 - Biyoloji 9 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

BİYOLOJİ 9 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

CEVAP ANAHTARLARI
2. 2 numaralı grafikte substrat yüzeyi arttıkça tepkime hızının da 4. Verilere göre Y vitamini eksik alınmaktadır. Y vitamini yağda çö-
arttığı görülüyor. Substrat yüzeyi 3. tüpte en fazla, 1. tüpte ise en zünen bir vitamin olduğu için vücut depolarından kullanılır, bu
azdır. Bu durumda tepkimelerin tamamlanması 3. tüpte en hızlı, nedenle eksikliği kısa sürede sorun çıkarmaz.
1. tüpte ise en yavaştır.
3. 3 numaralı grafikte sabit olan tepkime hızının azaldığı görülüyor. Etkinlik No: 25
pH değişimi, sıcaklığın optimum değerden uzaklaşması, substra- 1. Canlıların özelliklerinin belirlenmesini sağlayan DNA, her can-
tın azalması, ortama inhibitör madde eklenmesi grafikteki deği- lıda farklılık göstermektedir. Bu nedenle kişinin kimliği olma-
şime neden olabilir. özelliği taşır. Her canlının DNA'sında bazların sayısı, dizilişi ve
oranları farklılık göstermektedir.
4. 4 numaralı grafikte zamana bağlı olarak madde miktarının arttığı
gösterilmiştir. Miktarı artan madde enzim ya da substrat olursa 2. Nükleik asitlerin yapı taşları nükleotitlerdir. Bir nükleotit içeri-
tepkime hızının da artması beklenir. İnhibitör maddeler, enzim- sinde bir şeker, bir fosfat ve bir baz bulunur. Bir DNA molekülü-
lerin çalışmasını engellediği için miktarı artan maddenin inhibi- nün içerdiği fosfat sayısı bilindiğine göre;
tör olduğu düşünülürse tepkime hızının azalması beklenir. Eğer a) Şeker sayısı da bilinebilir. DNA’ da fosfat sayısınca şeker bu-
miktarı artan madde substrat ise ortamda enzim olduğu varsayı- lunmaktadır.
larak tepkime hızının artması beklenir. b) Bir DNA molekülünde adenin sayısı timin sayısına, guanin sa-
5. 5 numaralı grafikte glikoz mik- yısı ise sitozin sayısına eşittir. Bu nedenle molekülde
tarının zamana bağlı olarak M ktar A+G=T+C 'dir. A+G/T+C oranı 1'e eşittir.
azaldığı gösterilmiştir. Aynı za- Ürün
man aralığında ürün miktarının Enz m c) Toplam zayıf hidrojen bağının hesaplanabilmesi için A, T, G, C
artması beklenir. Enzimler tep- moleküllerinden en az birisinin sayısına ihtiyaç vardır. Yalnız
fosfat sayısı bilinen bir molekülde zayıf hidrojen bağlarının sa-
kimeden değişmeden çıktıkları
ve tekrar tekrar kullanıldıkları Zaman yısına ulaşılamaz.
için enzim miktarının sabit kal- ç) G ve T sayıları bilinmediği için bu orana ulaşılamaz.
ması gerekir. 3. DNA'nın iki ipliği zayıf hidrojen bağlarıyla bir arada tutulur. Za-
yıf hidrojen bağı sayısı arttıkça iplikleri birbirinden ayırmak daha
Etkinlik No: 23
uzun zaman alır. Adenin ile timin arasında 2, guanin ile sitozin
1. Sıcaklık. arasında 3 tane hidrojen bağı vardır. Bu nedenle bir DNA'da G ve
2. En hızlı şişen balon, 35 C su banyosunda olan balondur. Ka- C sayısının A ve T sayısına göre fazla olması o molekülün iplikle-
0
talaz enziminin optimum çalışma sıcaklığı vücut sıcaklığımız rinin ayrılmasını zorlaştıracaktır.
0
olan 36,5 C'dir. X ve Y canlılarına ait DNA’larda nükelotit sayıları eşitken X can-
3. Tepkime sonucunda açığa çıkan oksijen gazı tüpten çıkarken sa- lısının adenin sayısı 100, Y canlısının ise 300'dür.
bunu köpürtür. Örneğin bu canlıların DNA’larına ait nükleotit sayılarını 1000
olarak alırsak;
4. X canlısı için Y canlısı için
A=100 A=300
Reaksiyon hızı G=400 G=200
T=100
T=300
C=200 olacaktır.
C=400
olacaktır. Bu nedenle X canlısına ait DNA’nın ipliklerini birbirin-
pH Zayıf hidrojen bağı sayısı X canlısında 1400, Y canlısında 1200
den ayırmak daha uzun zaman alacaktır.
7
Süt
L mon suyu S rke Nötr Den z suyu Deterjan Amonyak da hataları onarabilmektedir. Verilen ilk DNA'da kopan nükleo-
DNA, kendinin eşleyebilen bir molekül olduğu için bazı hasar ya
4.
tidin karşı ipliğindeki nükleotit korunmaktadır. Bu DNA kendini
onarabilir. Çünkü DNA'nın kopan kısmına hangi nükleotidin gel-
mesi gerektiği bellidir. Ancak ikinci DNA örneğinde nükleotitler
karşılıklı olarak bulunmamaktadır. Bu DNA kendini onaramaz.
Etkinlik No: 24 5. RNA tek iplikli bir yapıya sahip olduğu için kendini eşleyemez.
1. Suda çözünen vitaminlerin fazlası vücutta depo edilmeden ter- 6. RNA tek iplikten meydana geldiği için onarılamaz. RNA'daki bu
leme yoluyla, idrarla günlük olarak atılır. İdrarda rastlanabilen hata sentezlenecek olan proteinde de hata olmasına yol açar. Ha-
vitaminler suda çözünen vitaminlerdir. Bu nedenle Z ve T vita- talı RNA ve hatalı protein enzimler tarafından parçalanır.
minleri suda çözünen vitaminlerdir. 7. RNA da DNA gibi nükleotitlerden meydana gelir. Bir nükleotit
2. Verilere göre X ve Y yağda çözünen, Z ve T suda çözünen vita- içerisinde bir şeker, bir fosfat ve bir baz bulunur. Bir RNA mole-
minlerdir. Yağda çözünen vitaminlerin fazlası vücutta depo edi- külünün içerdiği şeker sayısı bilindiğine göre;
lebilir, bu nedenle X ve Y vitaminlerinin fazlası vücutta depo edi- a) Fosfat sayısı bilinebilir. RNA'da şeker sayısında fosfat bulun-
lebilir. Bu vitaminlerin fazlasının insan vücudunda depo edilmesi maktadır.
günlük olarak mutlaka alınmasını gerektirmemektedir. İhtiyaç b) RNA tek iplikten oluştuğu için adenin sayısı bilinse bile diğer
anında depodakiler kullanılabilmektedir. Bu vitaminlerin fazlaca bazların sayıları hakkında yorum yapılamaz. G, C ve U sayıları
depolanması vitamin kaynaklı zehirlenmeye neden olabilir. Bu bilinemez.
vitaminlerin eksikliği geç hissedilebilmektedir. c) G, C ve U sayıları bilinmediği için hesaplanamaz.
3. Kalın bağırsakta oluşturulabilen vitaminler X ve T’dir. T, suda çö-
zünen vitamin olduğundan B grubu vitaminlerinden biridir. X,
yağda çözünen K vitamindir.

148