Page 44 - Biyoloji 9 Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

20 BİYOLOJİ 9 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü

3. Protein yapısının eski hâline geri dönemeyecek kadar bozulmasına denatürasyon adı verilir. Prote-
inleri neler ya da hangi durumlar denatüre edebilir?

1. Yönerge Enzimlerle ilgili verilen metni okuyunuz.
4. Protein yetersizliği görülen bir kişinin yaraların geç iyileşmesi ve çabuk hasta olmasının nedeni nedir? Vücudumuzda gerçekleşen tepkimeler de kimya laboratuvarındaki tepkimeler gibidir. Laboratuvar-
da gerçekleşen tepkimeler yüksek sıcaklıkta gerçekleşiyorken hücrelerdeki tepkimeler nasıl oluyor da
vücut sıcaklığı gibi düşük bir sıcaklıkta gerçekleşebiliyor? Bunu biyokimyasal katalizörlere diğer adıyla
enzimlere borçluyuz. Örneğin karaciğer hücrelerindeki katalaz enzimi zararlı bir madde olan hidrojen
peroksiti (H O ), suya ve oksijene dönüştürür. Burada enzim karaciğer hücrelerindeki katalaz, substrat
2
2
hidrojen peroksit, ürünler su ve oksijendir. Diğer yandan mide öz suyundaki pepsin proteinleri sindiren
5. Proteinlerin canlıya özgü olmasının nedenini açıklayınız. bir enzimdir.
2. Yönerge Bir biyoloji öğretmeni hazırladığı deney düzenekleri ile ilgili öğrencilerine sorular sorar. Öğrencilerin
verdikleri cevapları değerlendirerek aşağıdaki soruları cevaplayınız.
1. 50 ml hidrojen peroksiti ve aynı miktardaki farklı boyuttaki karaciğer parçalarını şekildeki gibi de-
ney tüplerine koyuyor. Ezilmiş karaciğer konan tüpte oksijen gazının daha hızlı oluştuğunu görüyor.
6. 20 çeşit aminoasitin farklı kombinasyonlarla birleştirilmesi sonucunda çok çeşitli proteinler üretile- 50 ml 50 ml 50 ml
bildiğini bir benzetim yaparak açıklayınız. H O H O H O
2 2 2 2 2 2

7. Hücrede proteinlerden enerji elde edilme sıralaması karbonhidrat ve lipitlerden sonra gelmesinin
nedeni nasıl açıklanabilir? Parça Doğranmı Ez lm
Karac ğer Karac ğer Karac ğer

Öğrencilerinden Zeynep'e “Bu deney substrat yüzeyindeki artışın enzimlerinin çalışma hızını ar-
tırdığını kanıtlar mı?” sorusunu soruyor. Zeynep “evet kanıtlar” diyor. Fakat öğretmeninden puan
alamıyor. Zeynep bu deneyde neyi göz ardı etmiştir? Substrat yüzeyindeki artışın tepkime hızını
artırdığını destekleyen bir deney tasarlayınız.

2. Farklı miktardaki karaciğer parçaları üzerine aynı miktarda hidrojen peroksit sıvılarını boşaltarak
aşağıdaki deney düzeneğini hazırlıyor.

50 ml 50 ml 50 ml
H O H O H O
2 2 2 2 2 2

10 gr
Kaynak: Reece, J. B., Urry, L. A., Cain, M. L., Wasserman, S. A., Minorsky, P. V., & Jackson, R. B. (2013). Campbell Biyoloji. (9. Baskı). Doğranmı 20 gr 30 gr
(E. Gündüz, & İ. Türkan, Çev. ed.). Ankara: Palme Yayıncılık. (Orjinal çalışma basım tarihi: 2005) Karac ğer Doğranmı Doğranmı
Karac ğer
Karac ğer

42
Hazırlayan: Sevinç KOLOTOĞLU