Page 279 - Tarih 9 | Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TARİH 9

CEVAP ANAHTARLARI

Etkinlik No.: 1 4. Herodotos’a göre; Tarih insanların başından geçen olayların
kaydedilmesi yoluyla edinilen bilgidir. Bu dönemde tarih algısı
“Tarihçi, incelediği toplumla o toplumun olayların kaydedilmesi şeklinde yüzeyseldir.
içinde bulunduğu mekân arasındaki bağlantı-
yı da hiçbir zaman gözden kaçırmamak mec- İbn-i Haldun’a göre olayların araştırılmasında sebep ve sonuç
buriyetindedir. Mekândan soyutlanmış bir Yer önemlidir. Bu dönemde olayların ilkelerinin incelikli ve nitelikli
toplum düşünülemeyeceği gibi böyle bir tarih olduğu vurgusu yapılarak daha üst bir aşamaya geçilmiştir.
yazılması da düşünülemez.” Leopold von Ranke’ye göre olayların araştırılması için belge ve
Mübahat Kütükoğlu kanıtların olması gerektiği vurgusu yapılarak daha bilimsel bir
“Tarih, zaman içinde insanların ilmidir.” tarihçiliğin başladığı söylenebilir.
Marc Bloch Zaman Günümüz tarihçilerinden Halil İnalcık’a göre ise belgeler
önemlidir fakat belgelerin eleştirisi yapılmadan yani belge ve
“Tarih, geçmişteki olaylar ve o olayların kanıtların birbirleriyle karşılaştırılması gerçekleştirilmeden
zaman içindeki akışıyla ilgilenir.” Olay- olaylar hakkında gerçek bilgiye ulaşılamaz. Bu tarih anlayışın-
Olgu
Mübahat Kütükoğlu da daha üst bir noktaya ulaşıldığını göstermektedir. Dolayısıyla
“Tarih; tarihçi ile olgular arasında kesintisiz Tarihsel süreç içerisinde bilimsel tarih anlayışının kendinden
bir karşılı etkileşim süreci, bugün ile geçmiş Neden- önceki dönemden etkilenerek birikimli olarak bilimsel bir anla-
arasında bitmeyen bir diyalog sürecidir.” Sonuç yışa ulaştığı söylenebilir.
Edward Hallet Carr 5. ‘Tarih, insanların geçmişteki yaşantılarının belge ve kanıtlara
dayalı olarak araştırılmasıdır.’vb…..
“Belgeler kendiliğinden soru sormazlar, ne
var ki, kimi zaman cevaplar sunarlar.” Kaynak Etkinlik No.: 3
Moses Finley
1. 1. Kültürel olaylar, 2. Sosyal olaylar, 3. Ekonomik olaylar,
“Tarihçi olmak için daima kıyıda durmak gerekir.” Objektiflik 4. Siyasi olaylar
George Mosse
2. Tarihin hem yapanı yani öznesi hem de olaylardan etkileneni
“Tarihin konusu, tabiatı gereği insandır.” Sosyal (nesnesi) insandır. Doğada kendiliğinden gerçekleşen hiçbir
Michelet ve Fustel de Coulanges Bilim doğa olayı tarihî olay kapsamına giremez. Ancak sonuçları iti-
bariyle insanı etkiliyorsa tarihî olay kapsamına girecektir. Me-
1. İkinci metinden ulaşılmaktadır. Bu metin olayla ilgili tinde geçen ‘’Tarih, insanın kendisine ilişkin bilgisi için vardır.
yer, zaman, kişiler ve neden-sonuç ilişkisi bakımından Tarih, insanın kendini tanımasıdır.’’ ifadesinden de anlaşılacağı
bilgi ihtiyacını karşılayan ifadeler içermektedir. Yazar üzere tarih insan için vardır ve tarihi olayları gerçekleştiren de
ve eser adı belirtildiği için de kaynağın bilimselliğini insandır. Tarihî olaylar döngüsü şemasında da görüldüğü gibi
öğrenmemiz mümkündür. olaylar insanla başlayıp insanla devam etmektedir. İnsan var-
lığının olmadığı bir dünyada tarihi olayların varlığından söz
2. Olay-Olgu, Yer, Zaman, Neden-Sonuç, Kaynak, Ob- edilemez. Siyasi, sosyal, kültürel ve ekonomik olaylar tarihin
jektiflik, Sosyal Bilim konuları içinde yer alan konulardır. Bu konular da insan için
önemlidir. Dolayısıyla tarihin konusu da yapanı da insandır.
3. “Tarih; geçmişteki olayları, yer ve zaman göstererek, Örneğin tarihî olaylar döngüsü şemasında yer alan siyasi olay-
neden-sonuç ilişkisi içinde, kaynaklara dayanarak, ob- lar içerisinde Kadeş Şavaşı’yla başlayan süreç günümüzde Suri-
jektif olarak açıklamaya çalışan sosyal bir bilim dalı- ye İç Savaşı’yla devam etmektedir. Bu süreç diğer alanlar için de
dır.” vb. şeklinde olabilir. aynı şekilde devam etmektedir. Bu olayları yapan ve etkilenen
insandır.
Etkinlik No.: 2 3. Değişim ve süreklilik dinamik yapılarda vardır. Bu dinamiklik
yani hareketlilik tarihî olaylarda da kendini göstermektedir. Ta-
1. Tarihin bir bilim olarak değerlendirilmesi için geçmişte mey- rihî olaylardaki bu dinamikliği sağlayan faktör insandır. ‘’Zira
dana gelen olayları araştırırken belge ve kanıtlara dayalı olarak dünü bugünden, bugünü dünden; geleceği bugünden kopar-
araştırma yapması zorunludur. Olaylar belgeler olmadan bi- mak nasıl mümkün olabilir? Tarihçiliğin belki en karmaşık ve
limsel olarak ortaya konulamaz. Dolayısıyla Leopold von Ran- mesleki düşüncesini yönelttiği tutum ve tavır burada başlar. O,
ke’nin ‘ Tarih, hakikatte meydana gelmiş olaylarla ilgilidir. Ger- tüm bilgi, tecrübe ve envanteriyle merceğini bugündeki geç-
çeğin ne olduğu belgelerde saklıdır ve gerçek ancak belgelerin mişe; yarındaki bugüne tutar.’’ ifadeleri de tarihte değişim ve
eleştirisiyle ortaya çıkar. Belge yoksa tarih de yoktur.’ tanımında sürekliliği vurgulamaktadır. Tarihî olaylar döngüsü şemasında
da belgenin öneminden bahsettiğinden; Tarih belgelerle kanıt- tarihî olaylardaki değişim ve süreklilik çok net bir şekilde an-
lanmış gerçeklere dayalı bir bilimdir. laşılmaktadır. Süreklilik vurgusunu anlamak için örneğin MÖ
2. Tarih, geçmişteki olayların ortaya çıkarılmasında olaylar ara- 8000- 5500 ‘de ilk köy yerleşimiyle başlayıp MÖ 3000’li yıllar-
sında bağlantılar kurar. Bu bağlantıların ortaya çıkarılması için da ilk büyük devletlerin kurulması, 375’te Kavimler Göçü, 622
sebep sonuç ilişkisi kurulmalıdır. Olayların tam olarak ince- Hicret olayı, 1215’te Magna Carta’nın ilanı, 1347-1351 Veba Sal-
lenebilmesi, niteliklerinin ortaya çıkarılması için sebep sonuç gını, 2000’li yıllarda Suriyeli Mültecilerin Göçleri, 2020’nin ilk
ilişkisine ihtiyaç vardır. aylarında dünyada Koronavirüs salgını ile devam eden olaylar
döngüsüne bakmak yeterli olacaktır. Olayların sadece zamanı
3. Halil İnalcık: Tenkidi yapılan kaynakları değerlendirmek. ve yeri değişmekte fakat konuları hiç değişmemektedir. Göç
Leopold von Ranke: Belgeleri araştırmak, Belgelerin eleştiri- ve salgın hastalıklar olgusu, sürekliliğini insan varlığına bağlı
sini yapmak. olarak hep devam ettirmiştir. Orta Çağ’da Veba Salgını, zaman
İbn-i Haldun: Gerçeği araştırmak, Neden sonuç ilişkisi kurmak. ve yer değişikliği ile birlikte günümüzde Koronavirüs salgını-
Herodotos: Geçmişteki olaylar na yerini bırakmıştır. 375’te yaşanan Kavimler Göçü dünyada

277