Page 280 - Tarih 9 | Beceri Temelli Etkinlik Kitabı
P. 280
TARİH 9 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
CEVAP ANAHTARLARI
yaşanan önemli göç dalgası İken günümüzde yerini Suriyeli Etkinlik No.: 5
mültecilerin göçlerine bırakmıştır. Bu da göç olgusunun devam
ettiğini ve tarihi olaylarında sürekliliğini göstermektedir. Deği- 1. Tarih, geçmişte yaşamış insanların faaliyetlerini yer ve zaman
şim vurgusunu anlamak içinde yine olaylar döngüsüne bakmak göstererek, sebep-sonuç ilişkisi kurarak, belge ve bulgular
yeterli olacaktır. Döngüye göre tarihin olayların yeri ve zamanı ışığında inceleyen bilim dalıdır. Kaçınılmaz olarak bütün ta-
hep değişmektedir. Bu da olayların sürekli değiştiğini ancak ol- rihî olaylar coğrafi bir mekân içerisinde geçer. Bu da tarih ve
guların birikimsel olarak devam ettiğini göstermektedir. Bu de- coğrafyanın her türlü durumda evrensel bütünlüğünü ortaya
ğişim ve süreklilik örnekleri siyasi, kültürel ve ekonomik olaylar koyar.
içinde verilebilir.
2. Coğrafya, yeryüzündeki fiziki ve beşerî olayları, bu olayların
4. Tarih’i olaylar, zincirin halkaları gibi birbirine bağlı şekilde de- nedenlerini, sonuçlarını ve dağılımını inceleyen bilim dalıdır.
vam ederler. Bu olaylar arasındaki neden -sonuç bağlantısının Tüm tarihî olayların mutlaka bir mekan üzerinde yaşanmış
bir göstergesidir. Her olay kendinden önceki olayın sonucu, olması gerekir. Yer belirtilmeyen olayların tarih bilimi kapsa-
kendinden sonraki olayın nedenidir. Bu da döngüsel olarak de- mında değerlendirilmesi mümkün değildir. Her medeniyet bir
vam eder. “Bugündeki geçmiş, dünün sürümü; gelecek ise bugü- coğrafyada varlık göstermiştir. “Coğrafya olmadan tarih yazıla-
nün uzantısı olacaktır.’’ sözü de olaylar arasındaki neden-sonuç maz.” Örneğin Uludağ’ın eteklerindeki coğrafyada tarih defa-
bağlantısını ifade etmektedir. Günümüzde yaşadığımız sosyal, larca yazılmıştır. Bitinya Krallığı’ndan başlayıp yıllarca büyük
siyasi, kültürel ve ekonomik olaylar, geçmişte yaşanan olayların medeniyetlere ev sahipliği yapan bu topraklarda binlerce yıldır
sonuçlarıyla meydana gelmiştir. Bu olaylar bazen hiçbir etkiye varlığını sürdüren Bursa şehri, ait olduğu coğrafya ile kültürel
bağlı olmadan oluşmuş gibi görünse de olaylar arasında derin olarak bütünleşmiştir.
ilişkiler söz konusudur. Bu sonuçları belki daha sonraki yüz- 3. Herodotos MÖ V. yüzyılda “Mısır Nil’in armağanıdır.” derken
yıllarda görmek mümkün olacaktır. Örneğin siyasi olaylarda Mısır’ın ihtişamı, zenginliği ve kültürel mirasının Nil’in besle-
dünyayı ve var olduğu coğrafyayı ele geçirmek uğruna yapılan diği verimli topraklardan kaynaklandığını ifade ediyordu. He-
savaşlar, zincirin halkaları gibi birbirine bağlanarak günümüze rodotos’a göre coğrafya devletin varlığının temel dayanağıydı.
gelmiştir. Günümüzde yaşanan gelişmeler de gelecekteki olay- Ondan yaklaşık 2200 yıl sonra yaşayan Kant, Michelet ve Von
ları belirleyecektir. Herder de benzer şekilde, zaman ve mekânın birbirinin içine
Siyasi olaylar döngüsünde; Kadeş Savaşı’yla başlayıp I. Dünya geçmiş, ayrılmaz bir bütün olduğunu ifade etmişlerdir.
Savaşına kadar gelen süreç günümüzdeki Suriye İç Savaşı’na Kısacası “Coğrafya olmadan insan olmaz, devlet olmaz ve tarih
neden olmuştur. Suriye İç Savaşı da gelecekte dünyada ve Orta olmaz.” görüşü her dönemde kabul görmüştür.
Doğu’da oluşacak siyasi dengelerin belirleyicisi olacaktır. Bu
savaşın sonuçları Orta Doğu’ya ve dünyaya siyasi olarak yön Etkinlik No.: 6
verecek nedenleri oluşturacaktır.
Kültürel ve ekonomik tarihî olayların günümüze devinimsel 1. Öğrenciler kendi düşüncelerini yazarak temellendireceklerdir.
olarak ulaşmasında neden-sonuç bağlantısının yanında insa- Oluşturdukları metinde belge, belgelerin bütünü yansıtıp yan-
noğlunun kültürel birikimini bir sonraki nesle aktarması da et- sıtmadığı, objektifliğin sağlanıp sağlanamayacağı, genelleme
kili olmuştur. Örneğin geçmişte yazının bulunması günümüzde kavramları aranmalıdır.
Yapay zekânın bulunmasına etki etmiştir. Dolayısıyla Yapay 2. Öğrenciler kendi düşüncelerini yazarak temellendireceklerdir.
zekânın bulunmasında neden-sonuç bağlantısıyla birlikte kül-
türel aktarımında etkili olduğunu görmekteyiz. Yapay zekânın 3. Doğa Bilimleri: Deney-gözlem
da gelecekte birçok teknolojik ve kültürel gelişmenin de temeli- Tarih: Geçmişte yaşanmış
ni oluşturması beklenmektedir. Tekrarlanamaz olaylar
Deney-gözlem yapılamaz
Belgeler üzerinden çalışma
Etkinlik No.: 4
1. Tarihin konusu insan ve yaşanmışlıktır. Geçmişte insanın ger- Etkinlik No.: 7
çekleştirmiş olduğu bütün faaliyetler tarih biliminin konusu-
dur.. İnsan ve toplumun gelişimi, bilim, sanat, tarım, yerleşik 1. Kronoloji (M.Ö 1280 Kadeş Antlaşması Bilinen en eski antlaşma)
hayat, yazı, dil, inanç, teknolojik gelişmeler tarihin konusu içe- Paleografya (çivi yazısıyla yazılmış olması)
risinde bulunur. Ayrıca İnsan ve doğa ilişkisi de tarih bilimi Diplomasi (Kadeş antlaşması)
tarafından ele alınır Filoloji (Akad dilinde yazılması)
Etnografya (Hitit kralının yanında Kraliçe Tavananna’nın da
2. Bir zamanlar Anadolu’yu anlatmaktadır. Görsele göre harmanın söz sahibi olması ve Hititlerin yaşam şartlarını yansıtan kalın-
bulunduğu yere henüz teknolojik tarımsal aletler girmemiştir. tıların bulunması)
Buğdaylar kağnılarla taşınmakta, buğday sapları yığın haline Sicilografi (Kraliçenin mührü)
getirilerek bekletilmektedir. Harmana serilen kurumuş buğday Arkeoloji (Hitit kazılarında döneme ait birçok kalıntı ortaya
sapları ezilerek buğday taneleri çıkarılmaya çalışılmaktadır. çıkarılmıştır.)
Epigrafya [Boğazköy (Hattuşaş) kazılarında bulunan antlaşma-
3. Sanat, tarım, bilim, din, teknoloji ve sanayi, resim, estetik. nın kil tablet örneği]
Coğrafya [Çorum Boğazkale (Hattuşaş) bölgesi]
4. 18. yüzyılda İngiltere’de başlayan sanayi devrimi insanlık için Antropoloji (Hitit kazılarında insan iskeletine ait kafatası ve ke-
büyük bir teknolojik atılıma zemin hazırlamış ancak berabe- mikler de bulunması)
rinde birtakım sorunları da ortaya çıkarmıştır. Sanayileşmenin
çevre kirliliğine neden olduğu görülmektedir. 2. Tarih, yöntem olarak diğer bilimlerden farklılık gösterir. İlgi-
lendiği konuların doğruluğu için deneye başvuramadığından
5. 1228 yılında inşa edilen Sivas Divriği Ulu Camii taç kapı ka- tarihî olaylar arasındaki sıkı bağı, farklı bilimlerden yararlana-
bartmaları bir tarihi yansıttığı gibi kültürün ve inancın estetik rak açıklar.
güzelliğe dönüşümünü göstermektedir. Bunun yanında disiplinler arası iş birliğinin geliştiği günümüz-
278
