Page 283 - Tarih 9 | Beceri Temelli Etkinlik Kitabı

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TARİH 9

CEVAP ANAHTARLARI

Etkinlik No.: 18 Etkinlik No.: 20
1. Medeniyetler ayları isimlendirirken dinî inançlardan, coğrafi 1. Görsel 1: Jülyen Takvimi
konumdan ve siyasi sebeplerden etkilenmişlerdir. Görsel 2: Berberi takvimi
Görsel 3: Juche Takvimi
2. Eski Roma kültüründe hükümdar tanrı olarak görülür, halkının Görsel 4: 12 Hayvanlı Takvim
ona ibadet etmesi, kurban kesmesi ve dua etmesi gerektiğine 2.
inanılırdı. Romalılar, kendilerinden önceki medeniyetlerde ol- Dünyanın birçok bölgesinde yaşayan farklı milletler ve toplu-
duğu gibi inandıkları tanrılarının isimlerini aylara vermişlerdir. luklar yaşadıkları coğrafi bölgelerin özeliklerine uygun olarak
Savaş tanrısı Mars’ın adının Mart ayına verilmesi buna örnektir. siyasi, sosyal, ekonomik ve dini yaşamlarını kolaylaştıracak şe-
Julius Sezar ve Augustus’un siyasi başarılarının yanı sıra tanrı- kilde takvimler yapmışlar ya da başka toplumların takvimlerini
sal özelliklere de sahip olduklarını göstermek için, o dönemde kendi kültürel özelliklerine adapte etmişlerdir.
kullanılan aylara bu hükümdarların adları verilmiştir. Ayrıca 3. Güneş ve Ay hesaplamalarının yapılmasından bahsedildiğinden
Katolik mezhebinin ruhani temsilcisi Papa XIII. Gregorius, Hz. astronomi biliminden yararlanıldığı yorumu yapılabilir. Ayrıca
İsa’nın doğumunu takvimin başlangıcı yaparak zaman kavramı- metal, su, tahta, ateş ve toprak elementlerinden de feyiz alıyor, ifa-
na dinî bir özellik kazandırmıştır. desinden de kimya biliminden yaralanıldığı yorumu getirilebilir.

3. Toplumlar günlük yaşamlarını devam ettirirken, ibadet eder- 4. Ekonomik ve siyasi sorunlar oluşabilecek sorunların başında
ken, tarımsal faaliyetlerde bulunurken, bazı temel ihtiyaçlarını gelirdi. Her ülke zamanı farklı süreçlerde yaşayacağından ortak
yerine getirirken zamanın ölçülmesine ihtiyaç duymuşlardır. ekonomik ve siyasi planlamalarda aksaklıklar oluşacaktı. Örne-
ğin Dünya Borsası’nda parasal işlemlerde aksaklıklar meydana
4. Geçmişte kullanılan bazı takvimlerin günümüzde de kullanıla- gelirdi. Bu durumda ülkelerin ekonomisini olumsuz etkilerdi.
bilmesinde, zamanı ölçerken hata payının az olması ve alışkan- Dünya ticaretinde de eş zamanlılık olmayacağından aksamalar
lıklar etkili olmuştur. olurdu. Siyasi olarak da ülkelerin diplomatik ve askeri süreçleri
5. Öğrencinin bilgi birikimi doğrultusunda gerekçelerini ortaya belirlemelerinde tutarsızlıklar oluşurdu.
koyarak öznel cevaplar vermesi beklenmektedir. (Bir çok olası cevap çıkabilir.)
5. a) Dinsel açıdan: 12 Temmuz’la – 2 Eylül arasındaki bu süreci Ber-
Etkinlik No.: 19
beriler gelenek olarak arınmak amacıyla kullanıyorlar. Kendilerini,
hatta hayvanlarını bile deniz suyunda yıkayarak temizliyorlar. Bu
1. İlk uygarlıkların hepsinde en önemli konulardan birisi, zama- zor günleri ruhsal açıdan bir arınma olarak değerlendirmişlerdir
nın belirlenmesi olmuştur. Onlar yaşamak, temel ihtiyaçlarını ve dini bir anlam yüklemişlerdir.
karşılamak, ekonomik faaliyetlerini devam ettirebilmek için
yaşadığı çevrenin şartlarına uyum sağlamak zorunluluğu his- b) Coğrafi açıdan: Çölde yaşayan insanlar için sıcak ve soğuk
setmiştir. Bunun için mevsimleri, gün dönümlerini, yağışları günler çok zor geçen günlerdir. Yaşam şartlarının ağırlaşmasından
bilmeleri gerekmiştir. Sürekli olarak havanın kararıp, aydınlan- dolayı bu günleri önemli günler olarak nitelendirmişlerdir.
ması ya da havanın soğuyup ısınması, günlerin uzayıp kısalma-
sı dikkatlerini çekmiştir. Bu da zamanın planlanmasına neden ‘12 ve 31 Aralık arası süren 20 gece, çöllerdeki en soğuk geceler
olmuştur. olduğundan bu sürece “Beyaz Geceler” adını vermişler. En sıcak
günleri oluşturan 12 Temmuz’la-2 Eylül arasındaki günlere ise Kö-
2. Göçebe bir hayat sürdüren Türkler hayvancılıkla uğraşmıştır. pek Günleri deniliyor. 12 Temmuz’la – 2 Eylül arasındaki bu süreci
On İki Hayvanlı Türk Takvimi’nin hayvan isimleriyle anılması Berberiler gelenek olarak arınmak amacıyla kullanıyorlar. Kendi-
yaşam tarzının yansıması olarak kabul edilebilir. lerini, hatta hayvanlarını bile deniz suyunda yıkayarak temizliyor-
lar.’ İfadelerinden de anlaşılacağı üzere bu günler çöl yaşamının en
Yerleşik bir hayat süren Mısırlılar tarımla uğraşmışlardır. Tak- zorlayıcı günleridir ve toplumsal olarak önemli kabul edilmişlerdir.
vimlerinin: Akhet (taşkın), Peret (büyüme) ve Şemu (kuraklık) Ayrıca o günleri ruhsal arınma günleri olarak kabul ettiklerinden
olmak üzere üç mevsime bölünmesi yaşam tarzının yansıması önemli görülmektedir.
olarak kabul edilebilir.
6. Asya Hun Devleti’nin Kuruluşu; Kurulan ilk teşkilatlı Türk
3. Her iki takvim de güneş yılına göre yapılmıştır. Yıl on iki aya Devleti olması bakımından Türk tarihi açısından önemli bir ge-
bölünmüştür. İki takvim de günümüze kadar varlığını devam lişme olduğundan bu olayı başlangıç kabul ederdim.
ettirmiştir. İstanbul’un Fethi vb…
On İki Hayvanlı Türk Takvimi’nde yıllar da kendi arasında 12 (Bu sorunun amacı yapılan takvimlerde başlangıç noktasının fa-
aylık bölümlere ayrılmıştır. Mısır takviminde ise bir yıl üç mev- razi bir başlangıç olduğu ve bu durumun her topluma göre deği-
sime ayrılmıştır. şeceği gerçeğini göstermektir.)

4. Takvimin bulunması dinî ibadetlerin yerine getirilmesi, günü- Etkinlik No.: 21
müzün hatta hayatımızın planlanması ve verimli kullanılması, 1. Zamanın bölümlere ayrılmasında (takvim oluşturma) ibadet
resmi ve sosyal ilişkilerle ilgili ihtiyaçların karşılanması vb. vakitlerinin, ekim biçim zamanının belirlenmesinde kullanıldı.
alanlarda kolaylıklar sağlamıştır.
Bu alet sayesinde Uluğ Bey, bir yılın uzunluğunu 365 gün 6 saat
Tarihi olayları yer ve zaman göstererek neden sonuç ilişkisi 10 dakika 8 saniye olarak belirlemiştir. Modern ölçümlere göre
içinde ele alan Tarih bilimi için zamanın tespiti çok önemlidir. bir yılın uzunluğu 365 gün 6 saat 9 dakika 9,6 saniyedir ve iki
Ayrıca bir olayın diğer bir olayın nedeni mi ya da sonucu mu ölçüm arasındaki fark 1 dakikadan azdır.
olduğunu tayin etmede de zaman önemlidir. Zamanı tayin et-
mek de takvimlerin yardımıyla sağlanabilir. Bu nedenle tarihin 2.
en önemli yardımcı bilim dallarından biri kronoloji yani takvim Gök cisimlerinin, Güneş’in, Ay’ın hareketlerinin, konumlarının
gözlenmesi, periyotların çok hassas olarak belirlenmesi ve he-
bilimidir.
saplanması takvimin yapılmasını sağlamıştır.

281