Page 497 - Türk Dili ve Edebiyatı - 9 | Beceri Temelli
P. 497
TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 9 Ortaöğretim Genel Müdürlüğü
CEVAP ANAHTARLARI
2. Her iki metin de olay çevresinde meydana gelmiştir. Birinci me- 2. a) İzlemek istediğim bir maçın sınava çalışmam gereken bir
tinde zaman ve mekân belirsizken ikinci metinde belirlidir. Her zamana denk gelmesi
iki metinde de kahramanlar bulunmaktadır. Her iki metinde de b) Hafta sonunda arkadaşlarımla dışarı çıkmak istediğim bir
anlatıcı bulunmaktadır. günde yağmur yağması
3. İkinci metni gerçeğe daha yakın bulduğumdan ikinci metne c) Sevdiğim iki dizi filmin farklı kanallarda aynı saatte yayın-
modern anlamda hikâye demem mümkündür. Çünkü birinci lanması
metinde çocuğun bir kurt tarafından büyütüldüğünden bahse- 3. Bu çatışmaları genellikle diyalog kurarak çözeriz.
dilmiş. Oysa bir kurdun bir insan yavrusunu büyütmesi gerçeğe
yakın görünmemektedir. Bu çatışmaları özveride bulunarak çözeriz.
Bu çatışmaları görmezden gelerek çözeriz vb.
4. Kültürel değişmeler her alanda olduğu gibi edebî alanda da yeni
türlerin ortaya çıkmasını sağlar. Örneğin 1. metinde masalımsı Etkinlik No.: 18
bir olay anlatılmış. Gerçeğe pek uymuyor. Oysa ikinci metin ger-
çek hayatta yaşanmış intibaı vermektedir. Gerçeklik algısının bu
şekilde değişmesi ile kültürel değişme arasında bir ilişki vardır. 1. Çevremizde işini hakkıyla yapan birçok insanı gözlemlemek
Bu ilişki metin türlerinin de değişmesine neden olur. mümkündür. Bu insanlar işlerine ve karşılarındaki muhatapla-
ra çok saygılıdır. İşlerini yapmaktan ve bununla diğer insanlara
Etkinlik No.: 15 faydalı olmaktan çok mutludurlar. İşlerinin gereği neyse onu en
güzel şekilde yapmak birinci amaçlarıdır.
1. Ama çok şükür ki bu sadece bir işgüzar memurun yazarımıza 2. a) Genç adamın sırf parasını verdi diye her istediğini yapmaya
ve sanata olan yabancılığıydı.
hakkı yoktur. Her işin bir kuralı kaidesi vardır. Bu kurallara
2. Kendimi kötü hissederdim. Beni tanımadıklarını düşünürdüm. ve işi yapana saygılı olmamız gerekir.
Eserlerimden haberlerinin olmadığı fikri kendimi sorgulama- b) Toplumda bu düşüncedeki insanların artması toplumsal ya-
ma sebep olurdu. pıyı bozacaktır. Sırf imkânı var diye her insanın aklına eseni
Eğitimsiz insanlarla muhatap olduğumu düşünürdüm. yapmaya ve yaptırmaya çalışması toplumsal hayatın bir kao-
Sanata yeterince değer verilmediği fikri beni üzerdi. sa sürüklenmesine neden olur, düzen bozulur.
3. Ben de ihtiyar çilingir gibi genç adamın isteğini yerine getir-
3. Toplumda sanata değer verilmesi ya da verilmemesi gelişmişli- mez, yaptığım işe ve kendime duyduğum saygı gereği ilkelerim-
ğin bir ölçütü olarak düşünülebilir. Herkes her sanat türünden
anlamak zorunda değildir ama sanatçıya da bireye de değer den taviz vermezdim.
vermeli ve hoşgörülü olmalıdır. Atatürk’ün “Sanatsız kalmış bir 4. Hayır, böyle bir hikâye ortaya çıkmazdı. Çünkü ortada bir ça-
milletin hayat damarlarından biri kopmuştur.” özdeyişinin işaret tışma söz konusu olmadığından hikâyenin olay örgüsü harekete
ettiği olumsuz durumu gidermenin yolu topyekün bir eğitimdir. geçemezdi.
4. Eğitim kurumlarında ilköğretimden itibaren sanat ve sanatçı İsim: “Kanaat Dükkânı” Slogan: İlkelerimizden ödün veremeyiz!
konusunda bilinç oluşturulmalı. Sanatçıların öncü rolleri ve 5.
kişilikleri olduğu unutulmamalı, onların hayallerinin ülkenin
gelişmesinde ne kadar değerli olduğu vurgulanmalı. Sanatçıların Etkinlik No.: 19
ülkelerin tanıtımında üstlendikleri rol ön plana çıkarılmalı.
Sanat eğitimi desteklenmeli. Sanat yeteneği olan bireylerin ken- 1. Otağ, padişahın görkemli çadırıdır. Barış zamanında sarayın
dilerini geliştirmesine uygun ortamlar hazırlanmalı vb. devleti temsil etmesi gibi sefer zamanında padişahın dolayısıyla
ordunun gücünün sembolüdür. Hikâyenin olay örgüsü, böyle
Etkinlik No.: 16 bir sembolik değeri taşıyan padişah otağının kaybolması üze-
rine kurulmuştur. Böyle bir durum padişah ve ordusu adına
1. Hikâyenin başkahramanı Hasan’ın anne ve babası öldüğü için “skandal” sayılabilecek bir olumsuzluktur. Bu nedenle mekâna
ona bakacak, onu büyütecek kimse yoktur etrafında. Bu sebeple ait bütün olumsuz özelliklerle olayı oluşturan çatışma sağlan-
onu uzak akrabalarının yanına gönderiyorlar. Akrabaları, onu mıştır.
ağır bir yük olarak görüyorlar. 2. Hikâyede tarihî bir olay kurmaca metnin olanaklarından
2. Hasan’ın İstanbul’dan ayrılıp Filistin’in ücra bir kasabasına faydalanılarak anlatılmaktadır. Yazar, okuru kurmaca bir olay
gönderilmesi Filistin topraklarının elimizden kayıp gitmesini örgüsüyle baş başa bırakırken okurda gerçeklik duygusunu
çağrıştırıyor gibi. oluşturmayı amaçlamış olabilir.
3. Anlatmaya bağlı metinlerde iki ya da daha fazla kişinin ko-
3. Eğer Hasan’ın etrafında Türkçe konuşulmaya devam edilseydi nuşturulmasına “diyalog tekniği” denir. Yazar, üçüncü şahıslar
tabiatın, çevrenin değişmesi onu rahatsız etmeyecek ve Hasan şeklinde söz ettiği kahramanlara sözü bırakarak onlara canlı bir
develere askerle birlikte gülecek, halasına sarıldığında anne- kişilik kazandırmaktadır. Yazar, olay örgüsünü oluşturan temel
si kadar olmasa bile bir sıcaklık hissedebilecekti. Tıpkı aynı çatışma ögesini (otağın kaybolması) kahramanlara söyletme
mekânda olmasına rağmen Türkçe konuşan eskicinin karşısında gibi uygulamalarla okura sadece okuyucu değil aynı zamanda
bütün o sıkıntılarını unutup coşkuyla konuşması gibi. dinleyici/izleyici özelliği kazandırmaktadır.
Etkinlik No.: 17 4. Çadırın içinde öfke, yorgunluk ve ümitsizlik içinde bekleyen
padişah, az önce hiddetle yağan yağmurun yavaş yavaş dinmeye
başladığını damlaların git gide kaybolan sesinden anlamıştı.
1. Problem, yanlış anlaşılmadır. Eğer iletişim kurarlarsa problem Siyah bulutların yerini masmavi bir gökyüzü almıştı. Ufukta
giderilecektir. Ancak bu parçada çözüm oluşturulmamış, hasta beliren birkaç atlı; sadrazamın, Tosun Bey’in ve ümitsizce
da ziyaretçi de ikilem içinde bırakılmıştır. bekleşen yeniçerilerin yüzünde bir sevinç meydana getirmeye
Ben hasta olsaydım şüphesiz hastalığa bağlı olarak biraz gergin yetmişti. Tosun Bey, “Çok şükür yolu buldular.” diye mırıldandı.
olurdum ancak eve beni ziyarete gelen bir dostu daha sıcak ve
imalardan uzak bir şekilde karşılar, problemin giderilmesine 5. Tarihî bir olaydan söz etmesi metni tarihî bir belge yapmaz.
zemin hazırlardım. Böylelikle iç çatışmayı çözerdim. Çünkü bu metnin amacı bilgi vermek değil okurda estetik bir
Ben ziyaretçi olsam yapılan espriye hoşgörüyle yaklaşır ve zi- haz uyandırmaktır. Yazar olaya ve kişilere ait ayrıntılarda hayal
yaretimin işe yaradığını düşünürdüm. Böylelikle iç çatışmayı gücünden yararlanarak değişiklikler yapabilir.
çözerdim.
496