Page 500 - Türk Dili ve Edebiyatı - 9 | Beceri Temelli

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 9

CEVAP ANAHTARLARI

3. Anlatıma canlılık katmıştır. Böylece okuyucu fotoğraf makinesi 4. Refik Halit Karay, üslubu sert bir yazarımızdır. Devrin yöneti-
gerçekliğinden çok, estetik değeri olan bir bakışla mekâna ait cilerine “Kirpi” takma adıyla eleştiriler getirir. Bu sebeple suçlu
izlenimler elde etmiştir. insanlara babacan bir tavırla nasihat etmez, sivri diliyle eleştiri
4. İç monolog tekniğini kullanırdım. Çünkü bir kahramanın getirir.
duygu ve düşüncelerini en iyi şekilde anlamanın yolu söz- 5. Hikâyede Hayrullah Efendi, hırsızın bu işi niçin yaptığını
lerine kulak vermektir. Bu yöntemde kahraman olduğu gibi öğrendikten sonra ona hak verir, acır, yardım eder, kendisini
karşımıza çıkar. hırsızın bu duruma düşmesinde sorumlu olarak görür. Eğer
ihtiyaçtan değil de bilerek isteyerek hırsızlık yapsaydı yazarın
İç çözümleme tekniğini kullanırdım. İlahi bakış açısıyla kah- hırsıza bakışı çok farklı olurdu. Onu suçlayan ifadeler kullanırdı.
ramana ait duygu ve düşünceleri ayrıntılı bir biçimde okura
aktarabilirdim. Böylece etkili bir ruhsal betimleme yapardım. Etkinlik No.: 32

Etkinlik No.: 29 1. Güvenlik güçleri bir ülkenin bağımsızlığının ve huzurunun en
önemli teminatıdır. Onlar fedakârlığın en yücesini yaparlar.
1. Hikâyeyi olumsuz etkilemektedir. Bu teknik çok alışılagelmiş Canlarını siper ederler yaşatmak için vb. Gerçek bir kahraman
bir teknik değildir ve yazarın kendisini ele vermesine sebep olarak hayatlarını, yine emekleriyle alın terleriyle devam ettir-
olmaktadır. Hikâyeyi basitleştirmektedir. meye çalışırlar. Gazi olmanın arkasına dahi sığınmaz, sıradan
bir vatandaş gibi hayatını devam ettirirken vatan için yapılması
2. Hikâyeyi bir hikâye olmaktan çıkarıp zaman zaman öğretici gereken her işte yine en önde olmaya çalışırlar.
bir metne dönüştürmüş. Yazıldığı dönem açısından bakıldı-
ğında henüz suni gübre olmadığını vurgulama ve okuyucuyu Bugün “halkın gizli kahramanı” ifadesi halka maddi ve manevi
bilgilendirme isteği söz konusu olabilir. yardımda bulunup kendini gizleyen herkes için kullanılabilir.
Mutant tip ve karakterler açısından baktığımız zaman Batı
3. Çocuk etrafı şöyle bir süzdü. Gözü kuşa takıldı. Ne kadar da kökenli bu tip ve karakterler inançla ilgili diye düşünüyorum.
sevimli bir kuş, diye geçirdi içinden. Manevi değerlerini yitiren toplumların bilim ve teknolojiyi
Kuşun karnı tıkabasa doymuştu. Öttükçe öttü yavrucak. tanrılaştırmasının birer ürünüdür. Bu kahramanlar ile mutant
Çocuk da başladı ötmeye, “Cik, cik cik...” uzun uzun öttüler. kahramanlar arasında büyük benzerlikler var. Biri bilinmeyen
Derken çocuğun annesi neler olduyor diye dışarı çıktı. Kuşla güçlerin verdiği güç ile iktidar kurup yardım ederken diğeri
öten çocuğu görünce çocuğa “Hadi cik cik içeri..”dedi. Kuş bilim ve teknolojinin verdiği gücü kullanır. “Halkın kahrama-
dışarıda ötmeye devam etti. nı” ise sadece inanç ve çalışmasını, yüreğini ortaya koyarak
büyük başarılar elde eder.
Etkinlik No.: 30 2. İnsanlık tarihi boyunca söylenceler, destanlar, anıtlar vb. bel-
geler hep önemli olmuştur. Kamuoyu oluşturmak açısından en
1. Metni yorumlarken okuyucuyu yönlendirmekte ve okuyucu- güçlü silahların bile etkisiz kaldığı zamanlarda sanat, edebiyat
nun, yazarın isteği dışında başka bir şey düşünmesini engelle- ve medya çok daha etkili olabilmiştir. Savaşın vahşetini ve
mektedir. Ayrıca akıcılık da kesintiye uğramaktadır. acımasızlığını resmî belgeler saklarken sanat ve medya en etkili
hâliyle anlatmasını bilmiştir vb.
Hikâyenin tasvirle başlaması okuyucunun dikkatini çekmekte
ve güzel bir bahar tablosu oluşturmakta. Bu durumun olumlu 3. Devletimiz gazi, şehit ve onların yakınları için her türlü çabayı
bir etki yarattığını düşünüyorum. Metni daha akıcı bir hâle göstermektedir. Ancak bizlerin de birey olarak onlara karşı
getirmiştir. Kullanılan mecazlar metni daha etkili bir hâle ge- görevlerimiz vardır. Saygı ve sevgiyle onların bir kahraman
tirmiştir. olduğunu unutmadan kahramana davranıldığı gibi dav-
ranmalıyız. Onlara karşı en önemli görevlerimizden biri de
2. Kırlangıçları seçmesinin özel bir sebebi yoktur. Ancak kırlan- emanetlerine sahip çıkmaktır. Hem de geride bıraktıkları her
gıçlar her yıl göç eden ve sıcak ülkelerde yaşayan bir kuş türü- şeye... Evlatlarından uğrunda canlarından vazgeçtikleri; vatan,
dür. Böceklerle beslenir ve genellikle eski yuvalarını kullanır. namus, inanç vb. her şeye...
Başka bir canlıyı da seçebilirdi. Ben olsaydım “kuğu”yu seçer-
dim. Çünkü onlar tek eşlidir. Üslubu üzerindeki etkisi olumlu Etkinlik No.: 33
olmuştur. Doğa tasvirleri ve küçücük vücutlarıyla büyük bir
sevgi taşımaları okuyucuyu etkisi altına almıştır. Okuyucuda
güzellik duygusu uyanmasını sağlamıştır. Ayrıca yazarın kul- 1. Türk aile yapısında anne ve babalar çocukları için tüm imkân-
landığı sözcük kadrosu da ona göre şekillenmiştir. larını seferber eder, vefakârdır, çocukları için yemez yedirir,
içmez içirir, evlatları için yapamayacakları fedakârlık yoktur.
3. Az da olsa kendin olmak ve özgür olmak yaratılıştandır. Diğeri Çocuklar büyüyüp ev bark sahibi olsalar bile yine de bağlar
ise aykırılıktır. Makineleşmek gibidir. kopmaz.
Farklı olmak insan olduğunun farkına varmaktır. 2. İleriki zamanlarda eve geç gelen, sorunlu, ailesinden gittik-
Tepeden bakmak için çoğunluktan farklı olan, dikkat çeken bir çe uzaklaşan bir çocuğum olsa öncelikle uyarırdım. Yaptığı
özelliğiniz olmalıdır vb. hareketlerin yanlış olduğunu, kendine gelmesi gerektiğini
söylerdim.
Etkinlik No.: 31 3. İnsan çocukken anne babasının her şeyi bildiğini, çok güçlü
olduğunu düşünür. Çocuk büyüyüp genç olduğunda çevresi
1. Hikâyede teşhis ve benzetme sanatları fazlasıyla kullanılmıştır. değişmekte, ailesinden başka arkadaş grupları edinmekte,
Cümlelerin kısa olması konunun, olayların geçtiği yer ve ele gençliğin verdiği bir asilik söz konusu olabilmektedir. Bu
alınan kişilerin sıradan, halk tabakasına mensup kişilerden yüzden gençler, anne babasının cahil olduğunu, bir şey bil-
seçilmesi hikâyenin günlük yaşamda konuşulan bir dile çok mediğini düşünür. Ancak zaman geçip genç de yaşlı grubuna
daha yakın bir dil ve üslupla verilmesini sağlamıştır. girmeye başladığında hayata bakışı tekrar çocukluğuna döner,
2. Yazar kişi ile yer betimlemelerini çok iyi kaynaştırır. Bu durum aile büyüklerinin hayatının her şeyi olduğunu düşünür.
okuyucuyu yormadan okuyucunun hem kahraman hem de 4. Küçük yaşlardan itibaren anne babası Ömer’e hep şefkat gös-
çevre hakkında aynı anda fikir sahibi olmasını sağlar. termiş, hastalandığında başucunda sabahlamışlardır. Ömer eve
3. Bu pejmurde, zavallı, garip adam kimin nesi? Parayla dolu bir geç gelmeye başladığında da sabahlara kadar pencere kenarla-
cüzdandan sadece kendi ihtiyacı kadar olan parayı aldı. Çok rında çocuklarının yolunu gözlemektedirler. Anne babasının
sıra dışı bir olay. İn midir, cin midir? Bu tuhaf adamın kim bu fedakârlıklarına rağmen Ömer’in duyarsız bir birey gibi
olduğunu mutlaka öğrenmeliyim. davranması onun vefasız olduğunu gösterir.

499