Page 524 - Türk Dili ve Edebiyatı - 9 | Beceri Temelli

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 9

CEVAP ANAHTARLARI

3. Kitap kapağında karikatürü andıran bir resim olabilir. Etkinlik No.: 162
Bodrum’un tarihi ve doğal güzelliklerinin bir fotoğrafı olabilir.
Denizi çağrıştıracak soyut bir fotoğraf olabilir. 1. a) • Onun Türkçeyi en etkili kullandığı eserinden kısa bir
Balıkçıların ve denizin olduğu bir fotoğraf olabilir. parça vererek metne başlardım.
Halikarnas Balıkçısı’nın kara kalemle çizilmiş bir resmi olabilir. • Onun doğduğu yer ve ailesi ile ilgili bilgi vererek metne
başlardım.
Etkinlik No.: 160 • Onu anlatabileceğim bir dörtlükle metne başlardım.
b) • Yazarın eserinden çarpıcı bir örnekle başladığım için
1. Oldukça biçimli bir suratı vardı. Gözleri, kaşları, ağzı bir uyum sonraki paragrafta da Türkçeyi ne kadar güzel ve etkili
içindeydi. Ağarmış sakalları yıllara meydan okuduğunun bir kullandığını verdiğim örnek metne işaret ederek anlatı-
göstergesiydi sanki. Gözlerinde bir hüzün, yüzünde ise bir mımı sürdürürdüm. Daha sonraki paragraflarda eserleri
kararlılık vardı. Hafif yukarı kalkan sol kaşı, yine bir şeyler ve kişiliği ile ilgili bilgi veren bölümler olurdu. En sonda
düşünüyor izlenimi uyandırıyordu insanda. ölümüyle ilgili bilgiler içeren bir paragraf yer alırdı.
2. Olay akışının daha açık bir şekilde verilmesini, okur tara- • Yazarın doğduğu evi ve ailesini başta verdiğim için
fından kolay anlaşılmasını ve akılda kalıcı olmasını sağlar. sonraki paragrafta da ilk yazılarını nerede yayımladığı ve
Ayrıca metni gerçekçi ve inandırıcı kılar. diğer çalışmalarıyla ilgili genel bilgi verir, sonra yazarın
başarısındaki etkenleri sıralardım. En sonda ölümüyle
3. Sayın Mehmet Âkif Bey, ilgili bölüm yer alırdı.
Yapılan yarışmaya katılacağınızı umuyordum. Katılmamanız • Metne dörtlükle başladığım için onu takip eden parag-
bende büyük bir hayal kırıklığı yarattı. Çünkü istiklal müca- raflarda da şiirsel anlatımın hâkim olduğu bölümler yer
delesini tam anlamıyla yaşayan birisiniz. Bu duyguyu, bu ruhu alırdı. Sanatçının en başarılı eserlerini verip onlardan kısa
millete sizden daha iyi kimsenin yansıtabileceğini düşünmü- örnekler sıralardım. Sonra da yaşamıyla ilgili kronolojik
yorum. Yarışmadaki şartlarda gereken esnekliğin, isteğinizin bilgiler aktarırdım.
doğrultusunda yapılabileceğini düşünüyorum. Bu milleti ve
vatanı, böyle bir günde yalnız bırakmayacağınızı umuyorum. 2. Canlı betimlemelerinin yanında kelime seçimleri; eserlerin-
Saygılarımla... de vermek istediği duyguların ve fikirlerin metin içerisinde
uyumlu bir şekilde eritebilmiş olması; duru, açık, akıcı, yalın
4. Bayrak görseli kullanırdım. Çünkü bayrağımız, millî marşı- bir anlatıma sahip olması vb. düşünülebilir.
mız ile birlikte bağımsızlığımızın simgesidir.
Mehmet Âkif Ersoy’un doğduğu evin, okuduğu okulların, 3. • Türkçeyi bu kadar etkili kullanmanızda anne ve babanızın
ailesinin, eserlerinin, hayatında iz bırakmış kişilerin vb. rolü olduğunu düşünüyor musunuz?
görsellerini kullanırdım. Çünkü kişinin kendini gerçekleştir- • Üslubunuzun sizinle aynı dönemde yaşayan sanatçılardan
mesinde çevresinin de büyük etkisi vardır. farkının neyden kaynaklandığını söyleyebilirsiniz?
• Yeni yetişen sanatçılara kendilerini bulmaları için neler
Etkinlik No.: 161 tavsiye edersiniz?
• Kendinize örnek aldığınız, üslup sahibi olarak gördüğü-
1. Bahsedilen sanatçının Anadolu’yu ama özellikle mavi Ana- nüz sanatçılar var mı?
dolu’yu sevmesi ve anlatmasından dolayı deniz, deniz kenarı,
deniz insanlarının olduğu bir görseli tercih ederdim. Bu Etkinlik No.: 163
nedenle 1. (Bodrum, Marina) ve 4. (Fethiye, Ölüdeniz) görseli
seçerdim. 1. Hayır, zorlanmadım. Çünkü metin, oldukça akıcı. Kelimelerin
3. görseli (Adıyaman, Nemrut Harabeleri) seçerdim çünkü birbiriyle uyumu hemen dikkati çekmekte. Anlamı bilinmeyen
görsel mitolojik bir kahramanın heykelidir, Azra Erhat Mitoloji veya söylenişi zor kelime hemen hemen yok gibi. Yazarın kısa
Sözlüğü adında bir eser hazırlamıştır. cümle kuruluşlarına yer vermesi de akıcılığı etkilemiştir. Metin
adeta şiirsel bir anlatımla bir çırpıda, rahatlıkla okunabilmekte.
2. Bahsedilen kişinin yaşadığı şehrin (ya da şehirlerin) en eski ve Metinde şair ve ressam arasında yapılan benzetme de anlatıl-
bugünkü fotoğrafları, o yüzyıllardaki şehir sınırlarını tahminî mak isteneni somut bir hâle getirmiş ve metnin anlaşılırlığını,
olarak da olsa gösteren eski haritalar, bahsedilen kişi ile ilgili açıklığını olumlu yönde etkilemiştir.
yazılmış eserlerin kronolojik tablosu vs. Bu materyallerin kul- Evet, zorlandım. Çünkü metinde anlamını bilmediğim kelime-
lanımı, içerik hakkındaki önemli bilgilerin akılda kalıcılığını lerin (rakik, santimantal, resm-i natık, şi’r-i samit…) kullanıl-
sağlayabilir. Okuyucu kitlesinin özelliklerine göre içeriğin ması, metnin açıklığını ve akıcılığını olumsuz etkilemiştir.
okunma isteğini artırabilir, metnin anlaşılır ve dikkat çekici
olmasını sağlayabilir. 2. Anlatıma zenginlik kazandırdığını düşünüyorum. Çünkü
öznel anlatımı tercih ederek metni kuruluktan kurtarmıştır;
3. Basketbol sporunda başarı kazanmış böyle bir sporcunun nesnel bir anlatımı tercih etmesi ise inandırıcılığı, gerçekliği
basketbola ne zaman ve kimin teşvikiyle başladığını, kazandığı sağlamıştır. İkisini birlikte kullanarak metinde etkileyiciliği
başarıları, alanı dışındaki hangi konularda çevresine ve genel yakalamıştır.
olarak insanlığa katkılar yaptığını öğrenmek isterdim.
3. Şiirde de resimde de bir duygu üzerine oluşturulur eserler. Her
4. Biyografik kitap okumayı tercih ederim. Çünkü okumayı ve ikisinde de esas olan hissiyattır. Çünkü insanları duyguların-
anlatılanları herhangi bir etki altında olmadan hayal dünyam- dan bağımsız düşünmek mümkün değildir. İnsan, bir resme
da canlandırmayı seviyorum. bakarken de acıyı, hüznü, neşeyi, yalnızlığı, umudu, mutluluğu
Belgesel izlemek isterdim. Çünkü görsel unsurları algılamak ve vs. görebilir; bir şiiri okurken de. Şiir kelimelerle oluşturulan,
sese dayanan, ahengin esas olduğu bir türdür. Resim ise sessiz
anlamak benim için daha kolay ve anlaşılır. bir sanattır. Ressam, duygularını sesle değil renkle, çizgilerle,
Belgesel bir film izlemek isterdim. Belki de artık yaşamayan boyalarla ifade eder. Bu nedenle şiir için “konuşan resim”,
bir insanın yaşamını yansıtan kurgu bir yapım izlemek, hem resim için de “susan şiir” benzetmesi yapılmıştır.
eğlenceli hem akılda kalıcı olacaktır.

523