Page 526 - Türk Dili ve Edebiyatı - 9 | Beceri Temelli

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 9

CEVAP ANAHTARLARI
çocukların başarılı olması için emek ve para sarf edilmesi Etkinlik No.: 169
aydın, ileri görüşlü, eğitime değer veren bir yaşam tarzının
olduğunu göstermektedir. 1. • Anne ve babası kimdir?
2. a) Döneminde ev halkı ve çevresindeki insanlar için yap- • Kaç yılında, nerede doğmuştur?
tıkları (yarım kalan dersine vapurda bile devam etmesi, • Kaç kardeşi vardır?
• Ebeveynlerinin maddi durumu nasıldı?
her ortamda bilim, tarih, toplumla ilgili konularda halkı
aydınlatması vb.) onun kimseye benzemeyen, öğretmen • Hangi okullarda öğrenim görmüştür?
• Çocukluğu nasıl bir çevrede geçmiştir? vb.
niteliklerine sahip bir insan olduğunu göstermektedir.
b) Öğretmen bireyin genel olarak toplumun yaşamında etkili 2. Okuduğumuz metin bir biyografi örneğidir. Biyografiler, öğ-
olabilecek, toplumun vicdanına dokunabilecek, topluma retici metinler arasında yer alır. Öğretici metinler ise adından
yol gösterebilecek, zor zamanlarda önder olabilecek, anlaşıldığı üzere bir konuyu öğretmeyi veya konu hakkında
karanlıkta kaldığında ışık olabilecek çok özel bir mesleğin bilgi vermeyi amaçlar. Bu nedenle bilgi içeren cümleler daha
temsilcisidir. çok kullanılmıştır.
3. Pek mümkün değildir. Günümüz toplumunda insanlar artık
daha bireysel davranmaktadır. Ayrıca bilgiye ulaşmak daha 3. Asaf Halet’in sağlığında, gerek dergilerde gerekse kitapla-
kolay ve hızlıdır. rında yayınlamış şiirlerinin tamamı yeni akım çerçevesinde
düşünülebilecek, hepsi birbirinden etkileyici serbest şiirlerdir.
4. a) Bahsedilen dönemde insanlar okumaya, öğrenmeye açık ve Bu tarzda ilk şiiri de 18 Kasım 1938 tarihli dönemin önemli
hevesliler. Bugün bilgisayar, cep telefonu, internet insanla- dergilerinden biri olan Ses dergisinde çıkan “Cüneyd”dir.
rın kitaba ayıracakları zamanı ellerinden alıyor. Bunu takip eden bir yıl içinde aynı dergide başarılı sekiz şiiri
b) KİTAP OKURU, GELECEĞİN UMUDUDUR. daha çıkar. Bir taraftan da küçük mensur parçalar, çarpıcı
ELİNDEKİ HER KİTAP, BAŞKA BİR HAYAT… deneme tarzı yazılar, tarafsız kritikler, araştırma ve yoruma
ELİNİ AT BİR KİTABA, BAŞLA MACERAYA. vb. dayalı makaleler kaleme alır. Bu şiir ve ölümsüz yazıları Ağaç,
Ses, Hamle, Gün, Yeditepe, Büyük Doğu, İstanbul, Yeni Adam,
Etkinlik No.: 168 Şadırvan, Türk Yurdu gibi seçkin dergilerde yayınlanmıştır.
1. Hayır. Metinde hiçbir tarihsel ifadeye yer verilmemiş. İfade- 4. a) • Şiir, duygu zenginliği olan ahenkli söylemlerdir.
lerin çoğu kesinlikten uzak, yorum cümleleri metinde ağırlık • Şiir, insana insanlığını hatırlatan bir türdür.
• Şiir, anlam ve ahengin bir arada olduğu seçkin bir sanattır.
kazanmış. Fazıl Hüsnü Dağlarca’nın eserlerine ait herhangi • Şiir, duyguları harekete geçiren bir unsurdur.
bir bilgi de yok. Kronolojik sıralama yapacağınız olaylar dizisi
metinde yer almamış. Kesinlikten uzak yorum cümlelerinin de b) Evet, katılıyorum. Çünkü pek çok şiirde derin anlamlar
ağırlıklı olduğu bu metin, bu hâliyle tarihî bir belge olamaz. gizlidir. Bu tip şiirlerden zevk alabilmek için öncelikle onu
2. Bir sanatçının eserlerinin hangilerinin daha önce yazıldığı anlamak gerektiğini düşünüyorum. Anlama kısmı ise tama-
bilinirse eserlerinin zaman içerisindeki olgunlaşması daha men belirli bir kültür birikimine sahip olmakla alakalıdır.
rahat takip edilebilir. Böylelikle sanatçının ilk eseri ile son eseri Bu nedenle herkes her şiiri okuyamaz ve o şiirden zevk
arasındaki üslup farklılıkları vb. tespit edilebilir. alamaz. Mesela divan şiiri kültürünü hiç bilmeyen birinin o
şiiri okuması da o şiirden zevk alması da beklenemez.
3. a) Geçmişe takılıp kalan, sadece anılarıyla yaşayan biri Hayır, katılmıyorum. Çünkü şiirden illaki bir anlam
olamaz. çıkarmak gerekmez. Şiir, barındırdığı duyguyu, ahengi
Yeniliklere ve farklılıklara kapalı, durağan biri olamaz. hissetmek için de okunabilir.
Gelecekten beklentisi olmayan, umutsuz biri olamaz.
İleriyi göremeyen, kararsız ve amaçsız biri olamaz. Etkinlik No.: 170
b) • Sanat eserlerinin bir ayağı şimdinin bir ayağı geleceğin 1. Geçmişten günümüze kadar gelen Türk saz şairlerinin yaşam-
üzerinde olmalıdır. larını incelemiştir. Saz şairlerinin yaşadığı ortamlarla ilgili araş-
• Geleceğe ışık tutan eserler, oluştuğu dönemin özelliklerini tırma yapmıştır. Eserinin konusu olan Âşık Veysel’in yetiştiği
de yansıtır. yere kadar gidip inceleme yapmış olabilir.
4. Gençlerin Söyledikleri Cümlelerin Özellikleri 2. Evet. Metindeki bilgi ve tespitler Âşık Veysel’in yetiştiği ve
• Herkesi sizin gibi sevgi dolu ve duygula- yaşadığı ortam ile şiirlerinde dile getirdiği gerçeklerden yola
çıkılarak oluşturulduğu için bahsedilen amaca uygundur.
rında samimi sanmıştık. Gerçekleşmemiş
• Daha çok gencin sesinize kulak vereceğini beklenti 3. a) Yazar genel olarak bu konuları işleyen saz şairlerinin özel-
düşünmüştük. vb. likle de Âşık Veysel’in yaşamını ve yaşadığı ortamı okurun
• Sesimiz sizin sesinizle büyüyüp tüm dün- gözü önünde canlanacak bir gerçeklikle vermiştir.
yada çiçek açacak. b) Sağlamıştır. Çünkü dile getirilen bilgi ve tespitlerin bir
• Gençlerin sesine kulak vermeniz şiirleri- Öznel cümle
nizde başarıyı büyük oranda olumlu etki- araştırma sürecinden geçtikten sonra, hakkında bilgi verilen
leyecektir. vb. sanatçının şiirlerini inceleme ve yaşamını araştırma sürecin-
• Keşke tüm şairler bizi sizin gibi anlaya- den sonra yazıldığı bellidir.
bilseydi! 4. Biyografiler öğretici metinler olduğu, dolayısıyla bilgi ver-
• Gençliğimiz çok çabuk kayıyor elimizden Hayıflanma mek amacını taşıdığı için verilen bilginin sağlam bir temele
yazık! vb. dayandırılması; metnin amacına ulaşması, dikkat çekmesi ve
• Oktay Akbal’ın sizi konu alan bir biyog- okunurluğunu sağlaması açısından önemlidir.
rafisi var.
• Dörtlüğünüzde, dize sonlarında ses ben- Bilgi içeren cümle 5. Uyum göstermektedir. Çünkü suyun ne kadar önemli olduğunu
zerliklerine yer vermişsiniz. vb. musluklarını açınca suyla karşılaşan insanlardan çok yaşamı,
geçimi, geleceği tarlasına, bahçesine yağan yağmura bağlı olan

525