Page 530 - Türk Dili ve Edebiyatı - 9 | Beceri Temelli

Ortaöğretim Genel Müdürlüğü TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 9

CEVAP ANAHTARLARI
Orhan Kemal’in kaleminde nasıl samimi, inandırıcı ve benzeri 3. a) Sözlüğümün kapağı kırmızıya yakın bir renktir. Kapak
yapılamaz bir şekil aldığı anlatılmakta. Ayrıca kısa cümlelerle resminde yerli ve yabancı birçok sanatçının iç içe geçmiş
günlük yaşamda kullanılan dille yazılmış, rahat okunup anla-
şılan, akılda kalıcı bir yazı. siyah-beyaz fotoğrafları yer alıyor. Sözlükteki sanatçılar
alfabetik sıraya göre dizilmiştir. Yerli ve yabancı sanatçılar
2. İlk olarak anlatımın öğretici metin ciddiyetinden uzak, hikâye olmak üzere kitap iki bölüme ayrılmıştır. Kitabın girişinde
gibi akıcı olmasını sağlar. Bir sanatçının başka bir sanatçının benim bu sözlüğü hazırlarken takip ettiğim yol, yararlandı-
fikir alışverişinde bulunduğu insanları, duygu ve düşünceleri- ğım kaynaklardan bahseden bir ön söz var.
nin beslendiği ortamları az ya da çok bilmesi mümkündür. Bu b) Biyografilerini aldığım yazarlardan bir kısmı, hayatını
bilgiler yaptığı tespitlerin daha isabetli olmasını sağlayabilir. kaybetmiş veya yeni bir eser yazmış olabilir. İki yıl içinde
Yansıtmak istediği duygu ve izlenimleri dile getirirken güçlük ünlenmiş, yeni yetişen farklı çizgide ilerleyen ve umut
çekmez. vadeden sanatçılara sözlüğümde yer vermek isteyebilirim
3. Fark olacaktır. Çünkü yıllar önce yaşamış bir sanatçıyı yazarsa ya da umut vadeden ve yeni yetişen sanatçıların, yeni
ona uzaktan bakma imkânı olacak. Tarih onunla ilgili yargısını şeyler üretemediği için silinip gitmesi üzerine o isimleri
az ya da çok vermiş olacak. Duygusallıktan uzak kalabilecek. biyografi sözlüğümden çıkarmak isteyebilirim. Bu bilgileri
Öznel davranma ihtimali azalacak. güncellemem için sözlüğümün üzerinde yeniden çalışmam
gerekebilir.
4. a) Evet vardır. Selim İleri, Orhan Kemal ile ilgili duygularını
ve kişisel hesaplaşmalarını sanki özür diler gibi, özlem Etkinlik No.: 184
ve sevgi dolu, hüzünlü bir üslupla ifade etmiştir. Ayrıca
onun işlediği konuları ve sahip olduğu tarzı artık kimsede 1. a) Her üç sanatçı da sadece öğretici metin türlerinde eserler
görmediğini belirterek özel ve yeri doldurulamaz bir vermiş sanatçılar değil, aynı zamanda şair kimliği olan
edebiyatçı olduğunu vurgulamıştır. Bu da Orhan Kemal’in kişilerdir. Dolayısıyla bu durumun eserlerine de yansıdığını
ardından bundan sonra göremeyeceğimiz bir bakış tarzına söyleyebiliriz. Kısa cümle kuruluşları, ahenkli söyleyişler
olan özlemi ifade etmektedir. metinlerdeki dikkat çekici yönlerdendir. Ancak Mithat
b) • Roman türünde bir eserinde yer almak isterdim. Beni Cemal Kuntay’ın metninde Arapça ve Farsça bazı kelime
bütün boyutlarımla, geçmişimle ve hayal gücünün izin tamlamaların kullanılması, sıralı cümle yapılarını çok
verdiği ölçüde geleceğimle yazmasını isterdim. kullanması açıklığı, akıcılığı zorlaştırmaktadır. Diğer iki
• Hikâye türünde yer almak isterdim. Benimle tanıştığında metinde ise daha akıcı, daha samimi, senli benli bir anlatım
dikkatini çeken en belirgin özelliğimi yansıtacak kısa ama söz konusudur.
etkili, akılda kalıcı bir metinde dile getirilmek hoşuma b) Mithat Cemal Kuntay’ın metnini beğendim. Çünkü daha
giderdi. ağırbaşlı, ciddi bir tutumla yazısını kaleme almış. Mehmet
• Anı türünde yazacağı bir kitapta yer almak isterdim. Âkif’in şiir anlayışından bahsederken düşüncelerini
Çünkü o zaman kurmaca bir karakter olmayacak, değiş- gerekçelendirerek vermiş. Bu durum okuyucunun zihninde
tirilmeyecek, neysem o şekilde olduğum gibi tarihteki bir oluşabilecek soruları da cevapladığı anlamına gelmektedir.
sayfa olarak yer bulabileceğim. Halit Fahri Ozansoy’un metnini beğendim. Çünkü
c) • İsterdim. Yaşadıklarını, pişmanlıklarını olduğu gibi ifade Süleyman Nazif’i anlatırken yaptığı benzetmeler, tasvirler
etmekten çekinmiyor. Beni her yönden ele alacağını, oldukça etkileyici idi. Ani inişler ve çıkışlar içinde anlatmış
olumlu ve olumsuz yönlerimi birlikte anlatacağını ama şairi. Nazif’in dehşete düşüren görünümünden bahse-
duygusal bir üslubu olduğu için insani taraflarımı ön derken bir anda onun için aslında çirkin denilmeyeceğini
plana çıkaracağını düşünüyorum. söylemesi gibi.
• İstemezdim. Çok duygusal bir sanatçı. Yaşamın katı Oktay Akbal’ın metnini beğendim. Çünkü yazar, metnini
gerçeklerinden kaçan, geçmişe ve geçmişte kalan güzel çok samimi bir dille yazmış. O, Özdemir Asaf’ı anlatır-
günlere sığınarak mutlu olan bir insan. Böyle bir kişilik ken sanki biz de yanında Akbal’la beraber yaşananları
hayal gücünü harekete geçirerek beni olduğumdan farklı seyrediyor gibiyiz. Yani anlatımı o derece gerçekçi, o derece
biri hâline getirebilir diye düşünüyorum. bizden.
2. Cumhuriyet Dönemi, nesir alanında gelişmelerin yaşandığı
Etkinlik No.: 183
bir dönemdir. Çağımızın düşünce çağı olması, öğretici metin
1. Biyografimde çocukluk anılarıma daha çok yer vermesini, türüne ilgiyi arttırmıştır. Biyografi türü aracılığı ile de kişinin
özellikle ilkokuldayken veya ortaokuldayken arkadaşlarımla yaşamından hareketle okura bazı mesajlar verilmeye, yol göste-
oynadığım oyunlardan, sevdiğim çizgi filmlerden, yaptığım rilmeye çalışılır. Biyografi türündeki metinler, aynı zamanda
muzurluklardan ayrıntılı ama okuyanı sıkmayacak şekilde, dönemi aydınlatması yönüyle de ilgi çekicidir.
eğlenceli bir dille bahsetmesini tavsiye ederdim. Biyografimi Etkinlik No.: 185
çocukların anlayıp daha rahat kavrayabileceği cümlelerle
anlatmasını (yalın, açık, duru bir dil) önerirdim. Biyografime 1. Evet. Anlatıcı, Stendhal’ı kapalı bir ortamda (Muhtemelen
beni anlatan, beni çağrıştıracak vb. kısa bir şiir, tekerleme, evidir.) görünüşü ve başka insanların kendisi hakkındaki yar-
karikatür ile başlamasının da uygun olabileceğini belirtirdim. gılarını düşünürken gösteriyor. Onun akşamki planlarından,
2. Ben Orhan Veli adlı metin şiir biçiminde yazılmış. O yüzden başka insanlarla buluştuğunda onlara karşı nasıl davranaca-
yapacağım ilk şey Orhan Veli’nin şiirde anlattıklarını düz yazı ğından bahsedip karakteri bir olay içine yerleştirerek anlatıyor.
şekline getirmek. Çünkü biyografiler düzyazı metinleridir. Hikâyedeki olay, kişi, yer, zaman kavramlarını biyografik bir
Şiirde Orhan Veli, öz yaşam öyküsünü anlatmıştır. O yüzden metindeki gerçek bir kişiliği bu unsurların içine yerleştirerek
o anlatımı değiştirip başkasının kaleminden Orhan Veli’nin kullanmıştır.
anlatılmasını sağlarım. Bunun için de şiirdeki birinci kişili 2. • Yaşar Kemal’in biyografisini yazmasını isterdim. Çünkü
anlatımı değiştirip üçüncü kişili anlatım yapardım. Bu şekilde Anadolu insanının serüvenini destansı bir şekilde, özümüze
metni içerik olarak öz yaşam öyküsünden çıkarıp yaşam öykü- uygun dile getirmiş, Nobel alabilecek derecede yetenekli ve
sü türüne yaklaştırırım. değerli bir insandır. Bir klasiktir.

529