Page 15 - Biyoloji 9 | 1.Ünite

ÖRÜMCEK AĞININ SAĞLAMLIĞI

Örümcekler 400 milyon yıldır ipek üretiyor. Ancak birçok mühendis, biyolog, doğa ve mal-
zeme bilimci bu mucizenin gizemini henüz çözemedi. Doğal bir biyopolimer olan örümcek
ipeği saç telinden ince, pamuktan hafif, plastikten esnek ancak çelikten beş kat sağlam.
Aynı zamanda biyobozunur, çevre dostu ve tamamen geri dönüşebilir. Tüm bu özelliklere
sahip örümcek ipeğini yapay olarak üretmek mümkün olursa endüstri ve tıp alanlarında
devrim niteliğinde uygulamalar bekleniyor.
Peki örümcek ipeğini bu denli benzersiz yapan nedir? Örümcek ağını (Görsel 1.20) oluştu-
ran örümcek ipeğinin 1 milimetre karesi 178 kilogram yük taşıyabilir. Örümcek ipeği, aynı
zamanda çok hafif bir malzemedir. Kütlece aynı miktardaki çelikle kıyaslandığında 10 kat
daha güçlüdür. Bu özelliğini -40 °C gibi düşük sıcaklıklar-
da bile koruyabilmektedir.
Farklı örümceklerin ürettiği örümcek ipeği birbirinden
farklı bileşime ve özelliklere sahip olabilir. Örümcek ipe-
ği, farklı amino asit dizilerinden oluşan protein yapısında
bir malzemedir.
Örümceğin sabırla yaptığı mucizevi ipeğinin esnek olma-
sı sayesinde örümcek ağına çarpan böcekler ağa zarar Görsel 2.1 Kök hücreler
veremez. Örümcek ipeğinin yapısındaki moleküller belirli
bir düzende sıralanmıştır ve bu geometri yani molekül-
lerin konumlanma şekli malzemenin kimyasal ve fiziksel
özelliklerini belirgin şekilde etkiler. Örümcek ipeğinin ağa
Görsel 1.20: Örümcek ağı
dönüşümü, proteinler salgılandıktan sonra örümceğin
kendi etrafında dönüşü ile sağlanır.

Bilim ve Teknik Dergisi Şubat 2010.
www.bilimgenc.tubitak.gov.tr/makale/orumcek-aginin-saglamligi
Düzenlenmiştir.
♦ Örümcek ipeğinde olduğu gibi proteinler tüm canlılar tarafından üretilebilir mi?
♦ Canlıların yapısında hangi maddeler vardır?

27
Yaşam Bilimi Biyoloji