Page 246 - Defterim - Felsefe 10
P. 246
3. ÜNİTE
8. • İnsanı doğası gereği kötü olarak kabul eden 11. Spinoza’ya göre de doğa durumunda insanlar, ba-
Machiavelli, politik rejimi buna uygun olarak rış içinde yaşamazlar, iyi ve kötü konusunda uzla-
kurmuştur. Zira sadece zorunlu olduğunda şamazlar. Çünkü herkes kendi çıkarı doğrultusunda
iyi davranan insan, özünde erdeme yönelen iyi veya kötüyü belirler. Ayrıca insanlar hiçbir şeye
veya kötülükten uzak duran bir varlık değildir. itaat etmeye zorlanamazlar. Bu durumun sonucu
Machiavelli’nin insan doğası üzerine düşünce- olarak da suç, yasa, itaat, özgürlük gibi kavram-
leriyle şimdiye kadar görülmeyen bir birey an- lardan bahsedilmesi mümkün olmaz. Bu doğrultuda
layışı, yavaş yavaş ortaya çıkmaya başlamıştır. her insan, kendi istek ve gücü ile yani doğal hak-
Machiavelli’nin kabul ettiği birey için gerçek kı ile kendi yararını gerçekleştirmeye yöneldiğinde
olan tek şey, kendi çıkarıdır. O, bencildir. Bu karşılıklı bir düşmanlık duygusunun ve korkusunun
doğrultuda insanın bencilliğini bir başkasına ortaya çıkması kaçınılmaz hale gelmektedir. Spino-
zarar vermeden kullanabilmesi ve kötünün ön- za, insanın doğal hakkını sınırsızca kullandığı doğa
lenmesi, yalnızca toplumsal/politik bir zorun- durumunda, sürekli güvensizlik duygusu içinde ola-
lulukla gerçekleşebilecek bir durumdur. cağını söylemektedir. Bu güvenliğe de ancak devlet
• Hobbes’a göre insan doğasında üç temel kav- hâlinde yaşamakla ulaşılabileceğine inanmıştır.
ga nedeni bulunmaktadır. Bunlar rekabet, gü- Spinoza’nın görüşlerine göre aşağıdaki yargılar-
venlik ve şan/şeref’tir. Bu söz konusu nedenler dan hangisine ulaşılabilir?
doğrultusunda insan, şiddet kullanarak mü- A) Doğal yaşamda insanlar diğer insanların hakları-
cadele eder. Hobbes’a göre devlet olmadıkça nı da gözetmişlerdir.
doğa durumunda herkes herkese karşı sürekli B) İnsanlar doğal yaşamda mutlu ve barış içinde ya-
bir savaş hâlinde olacaktır. Hobbes’un tanım- şamışlardır.
lamasıyla doğa durumu kısaca “Homo homini C) Devletin yapısı insan organizmasına benzer.
lupus” (İnsan insanın kurdudur.) şeklinde for-
müle ettiği bir savaş durumudur. D) İnsanlar doğal yaşamdaki güvensizlik duygunu
Machiavelli ve T. Hobbes’un görüşlerinin ortak devleti kurarak aşmışlardır.
noktası aşağıdakilerden hangisi değildir? E) Devlet doğal bir yapıdır.
A) Devlet ortak irade ile oluşmuş bir kurumdur.
B) Doğal yaşamda insanlar kaçınılmaz bir savaş hâ-
lindedir.
C) İnsan özünde erdeme yönelen bir varlıktır. 6 . Bölüm: Siyaset Felsefesi
D) Devlet doğal yaşamdaki kaos hâlini sona erdir-
miştir.
E) İnsan doğası gereği bencildir. 12. Farabi’ye göre insanın iyiyi seçerek mutluluğa ulaş-
ması tek başına mümkün değildir. İnsanın aksine
yardımlaşma ve iş birliğine ihtiyacı vardır. Tam da
bu yüzden insan topluluk içinde yaşamalıdır. Bun-
dan dolayıdır ki Farabi’nin felsefesinde ahlak siya-
9. Aşağıdaki kavramlardan hangisi siyaset felsefesinin sete hazırlık konumundadır. İnsanın hem bildiğini
konu alanına girer? hem de yapabilme gücünü elde ettiği alan olarak
A) Bilgi B) Güzel ahlak, siyasetin ayırt edebilme gücünü geliştiren bir
C) İyi D) Özgürlük yardımcı konumdadır. İnsanların bu sebeplerden do-
E) Vicdan layı birbirleriyle mutluluğu elde etme yolunda yar-
dımlaştığı şehir de Farabi’nin siyaset felsefesi içeri-
sinde iyi değerlerinin gerçekleştirilebildiği “erdemli
şehir” olacaktır. En yüksek mutluluk ahlak felsefesi
açısından baktığımızda erdemlerle mümkündür.
10. Aşağıdakilerden hangisi liberalizmin savunduğu Farabi’nin görüşüne göre aşağıdaki yargılardan
temel görüşlerdendir? hangisine ulaşılamaz?
A) Toplumda herkes birbiriyle eşit olmak zorundadır. A) İnsan doğası gereği toplumsal bir canlıdır.
B) Devlet birey için vardır. B) Siyaset ahlaka yardımcı olan bir araçtır.
C) Adalet devletin temelidir. C) Siyaset ahlakı içinde barındırmalıdır.
D) Birey devlet için var olmalıdır. D) İnsan bireysel arzularının peşinden koşarak mut-
E) Devlet hukuk kurallarına göre yönetilmelidir. lu olamaz.
E) Erdemli şehir iyi olan değerlerin yaşandığı yerdir.
244
