Page 142 - DEFTERİM TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 10

Ali Şîr Nevâî (1441-1501)
Çağatay edebiyatının en büyük şairi olup Uygur Türklerindendir.
Türkçe şiirlerde Nevâî; Farsça şiirlerde Fânî mahlasını kullanmıştır.
Divan şiirine Türk kültüründen gelen millî ve yerli unsurlar kazandırmıştır.
Hamse (beş mesnevi) sahibi şairlerdendir.
Türkçe ve Farsçayı karşılaştırdığı eseriyle Kâşgarlı Mahmud’dan sonra
Türkçeye büyük hizmetleri olan bir şahsiyet olarak tanınır.
Başlıca Eserleri: Türkçe Divan, Farsça Divan, Ferhâd ü Şîrîn,
Leylâ vü Mecnûn, Mecâlisü’n-Nefâis, Muhâkemetü’l-Lugateyn

Mecâlisü’n-Nefâis: Orta Asya Türk dünyasının sosyal ve kültürel hayatına
ışık tutması ve dönemin edebî hayatı hakkında bilgi vermesi bakımından
önemli olan eser, ilk Türkçe tezkiredir. Kendisinden sonra yazılacak olan
başka şuara tezkirelerine kaynaklık etmiştir.
Muhâkemetü’l-Lugateyn: Türkçe ile Farsçanın kıyaslandığı eser, Türkçenin
üstünlüğünü göstermek için yazılmıştır.

XVI. YÜZYIL DİVAN EDEBİYATI SANATÇILARI

Zâtî (1471-1546)
Kendi dükkânında genç şairlere verdiği eğitim ile ünlenmiştir.
Divan şiirinin gazel üstadı Bâkî, onun öğrencilerindendir.
Şehrengiz türünün ilk örneklerinden olan Edirne Şehrengizi’ni yazmıştır.
Şiirlerinde atasözleri, deyim ve tabirlere sıkça yer verir.
Başlıca Eserleri: Divan, Şem’ ü Pervâne, Letâif

Bâkî (1526- 1600)
Saray ve çevresinden ilgi görmüş bir şairdir.
Döneminde Sultânü’ş-Şuarâ (şairlerin sultanı) olarak anılmaya başlamıştır.
Aruzu Türkçeye uygulamada oldukça başarılıdır.
Gazel şairi olarak tanınmış, rindane gazelin temsilcisi olmuştur.
Şiirlerinde tabiat ve İstanbul sıkça yer alır.
Divan şiirine İstanbul Türkçesini yerleştiren şair, zaman zaman halk
söyleyişinden gelen ifadelere de yer verir.
Kanûnî Sultan Süleyman’ın ölümünden duyduğu üzüntüyü anlatmak için
yazdığı Kanûnî Mersiyesi ünlüdür. Terkibibent nazım biçimiyle yazılan bu
eser, Türk edebiyatında mersiye türünün en bilinen örneğidir.
Şiirlerinde atasözleri, deyim ve tabirlere sıkça yer verir.
Başlıca Eserleri: Divan, Fezâilü’l-Cihâd., Fezâil-i Mekke

140