Page 86 - Biyoloji

BİYOLOJİ 11

Dişi Üreme Sisteminin Hormonal Kontrolü

Dişilerde yumurtalıklar östrojen ve progesteron hormonu üretir. Östro-
jen, rahmin gelişmesinden ve dişi üreme faaliyetlerinin uyarılmasından
sorumludur. Östrojen ayrıca ikincil eşey karakterlerini kontrol eder ve
korur.
Östrojen ve progesteron salgılanması FSH ve LH tarafından kontrol edi-
lir. FSH ve LH gonadlar üzerinde etkilidir. FSH ve LH salgılanmasını
kontrol eden ise hipotalamustur. Hipotalamustaki salgı yapan sinir hüc-
releri gonadotropin salıcı hormon (GnRH) salgılar ve böylece hipofizi
kontrol eder.

Östrojen ve progesteron miktarındaki değişimler hipotalamus ve hipo-
fiz ön lobunu uyararak geri bildirimde bulunur (feed back). Az miktarda
östrojen salgılanması FSH ve LH miktarını düşük düzeyde tutar. Üre-
me döngüsünde östrojen miktarının maksimum seviyeye ulaşması FSH
ve LH salgılanmasını artırır. Bu dönemde yumurtlama meydana gelir
Progesteron hormonu östrojenle birlikte FSH ve LH salınımını azaltır
(Tablo 3.3).

Tablo 3.3: Dişi Üreme Sisteminin Hormonal Kontrolü

(+) Pozitif geri bildirim (-) Negatif geri bildirim
Hipotalamus

GnRH

(+) Pozitif geri bildirim (-) Negatif geri bildirim
Hipofiz

FSH LH
Östrojen düzeyi yüksekse Ovaryum Ovulasyon Ovaryum Korpus luteum Östrojenle birlikte

oluşumu
evresi
Oogenez

Yumurta Çok
Östrojen Az östrojen
üretimi progesteron

Yumurtalıktan inhibin adı verilen bir hormon daha salgılanır. İnhibin
yumurtalıkta gelişmekte olan foliküllerden salgılanır. Bu hormon negatif
geri bildirim durumunda FSH hormonu salgılanmasını düzenler.

85