Page 91 - Tarih

Tarih 11. Sınıf

Osmanlı Devleti’nde ilk demiryolu girişim-
leri, Islahat Fermanı’nın yabancı serma-
KARADENİZ
yeye imkân tanımasıyla gerçekleşmiştir.
Edirne
Dedeağaç İstanbul Osmanlılardan demiryolu imtiyazı alan
Selanik Adapazarı İngiliz girişimciler, 1867’de 130 km uzun-
Ankara
Bursa luğundaki İzmir-Aydın hattını inşa etmiştir.
Eskişehir
İzmir Daha sonra yeni sözleşmelerle uzatılan
Aydın
Denizli Konya bu demiryolunun 1914’te toplam uzunluğu
Adana
Mersin 610 km’yi bulmuştur.
Halep
Osmanlı Devleti’nde demiryolu faaliyetleri;
GİRİT
KIBRIS Humus yapım maliyetinin yüksek olması, sermaye
Beyrut
AKDENİZ Şam ve kaynak yetersizliği gibi güçlükler nede-
Hayfa niyle istenilen düzeyde olmamıştır. Bu ne-
denlerle demiryolu inşası ve işletilmesi bir
Amman imtiyaz olarak yabancı şirketlere verilmiş-
Ma’an tir. Osmanlı Devleti’nde demiryolu yapımı
MISIR Abdülmecid, Abdülaziz ve özellikle II. Ab-
ARABİSTAN
dülhamid’in politikalarından biri olmuştur.
Medine II. Abdülhamid, Osmanlı Devleti’nin tüm
0 200 km demiryolu ağının yaklaşık %73’ünü inşa
KIZILDENİZ
ettirmiştir (Harita 4.1).
Harita 4.1
Osmanlı’da demiryolu güzergâhı
Hicaz Demiryolu hattının, 1.500 km’lik kısmı finansmanıyla, inşaatıyla ve
tasarımıyla İslam dünyasından toplanan bağışlarla Sultan II. Abdülhamid
BİLİYOR MUSUNUZ? Dönemi’nde yapılan yerli bir girişimdir.

Osmanlı devlet yöneticileri; demiryolu yatırımlarıyla merkezî dev-
let otoritesinin ülkenin uzak bölgelerine kadar ulaştırılmasını, iç gü-
venliğin sağlanmasını, tarımsal
vergilerin toplanmasını, savaş
dönemlerinde cepheye asker ve
malzeme sevk edilmesini amaç-
lamıştır. Ayrıca ülkeyi boydan bo-
ya kat edecek bir demiryolu ağı,
Osmanlı egemenliğini içten ve
dıştan gelecek tehlikelere karşı
da güvenlik altına alacaktır. İsyan
bölgelerine kısa sürede ulaşılabi-
lecek ve devletin otoritesini sarsan
isyanlar önlenebilecektir. Osmanlı
Devleti’nde işletmeye açılan de-
miryolları sayesinde askerî bir-
liklerin taşınması hızlanmış, is-
Görsel 4.5
Hicaz demiryolu hattı inşası yan ve savaşlarda kolaylıklar sağlanmıştır. İnşa edilen demiryolları;
Dömeke Savaşı’nda, Balkan Savaşlarında ve I. Dünya Savaşı’nda
faydalı olmuştur. (Görsel 4.5)

90