Page 114 - Türk Dili ve Edebiyatı

11 TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI

M
Metni Anlama ve Çözümlemeetni Anlama ve Çözümleme
1. Murtaza adlı metinde başkahraman Murtaza’nın kime benzetildiğini sebebiyle açıklayınız.
2. Metnin olay örgüsünü belirleyerek tahtaya yazınız.

3. Murtaza’nın “Demedim hiçbir zaman, vazife bir sırasında evladım, ciğerparem.” sözüyle hangi değeri
bütün değerlerden üstün tuttuğunu açıklayınız.

4. Sanat anlayışını “Ben tanıdığım insanları yazdım.” sözüyle ifade eden Orhan Kemal, Adana’da bir
banka şubesinde gözlemlediği bekçiden esinlenerek Murtaza adlı romanını yazmıştır.
Bu bilgiden hareketle Murtaza romanını yazar-eser ilişkisi bakımından değerlendiriniz.
5. Metnin temasını belirleyiniz.

6. Metinle ilgili eleştiri ve beğeninizi nedenleriyle ifade ediniz.

7. Metinde toplumcu gerçekçilik akımının özelliklerini tespit ediniz.

1. Etkinlik

a. Murtaza adlı metindeki kişileri belirleyiniz.

b. Metnin başkişisi Murtaza’nın kişilik özelliklerini tespit ederek söz konusu kahramanın tip mi yoksa
karakter mi olduğunu tartışınız.

Yazarın Biyografisi

Orhan Kemal (1914-1970): Asıl adı Mehmet Raşit Öğütçü olan ya-
zar, Adana’nın Ceyhan ilçesinde doğdu. İlkokulu Ceyhan’da bitiren yazar,
Ceyhan’da başladığı ortaokulun son sınıfında ailesiyle birlikte Suriye’ye
gitti. 1932’de Türkiye’ye dönerek Adana’daki çırçır fabrikalarında çalıştı.

Sanat hayatına şiirle başlayan Orhan Kemal, asıl edebî kişiliğini hikâ-
ye ve roman türünde yazdığı eserlerle ortaya koydu. Türk edebiyatında
toplumcu gerçekçiliğin başlıca temsilcilerinden oldu. İlk ürünlerinin
çerçevesini kendi yaşamından kesitlerle oluşturdu. Daha sonraları
eserlerinde daha çok, kendisinin de yaşadığı ve yakından tanıdığı Çu-
kurova’yı anlattı. Çukurova’daki pamuk tarlalarında ve fabrikalarda çalı- Orhan Kemal
(1914-1970)
şan işçilerin, ırgatların yaşamındaki zorlukları, geçim sıkıntılarını, köyden
kente göçün neden olduğu uyum sorunlarını, çatışmaları gerçekçi bir bakış açısıyla yansıttı. Sonraki
dönemde ise İstanbul’un kenar mahallelerinde yaşayan yoksul insanların, işçilerin dünyasını konu
edindi. Yalın bir dille yazdığı eserlerinde kişileri kendi ağız özellikleriyle konuşturdu. Baba Evi, Avare
Yıllar, Murtaza, Cemile, Bereketli Topraklar Üzerinde, Hanımın Çiftliği, Eskici ve Oğulları, Gurbet Kuşları,
Kanlı Topraklar, Evlerden Biri (roman); Ekmek Kavgası, Çamaşırcının Kızı, Kardeş Payı, Babil Kulesi, Mahal-
le Kavgası, Önce Ekmek (hikâye); İspinozlar, 72. Koğuş (tiyatro) yazarın başlıca eserleridir.

112