Page 159 - Türk Dili ve Edebiyatı

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 12

aktarılması tekniğidir. İç konuşmada genellikle gramer kurallarının tam yansıtılmadığı, günlük konuşmanın
doğallığı içindeki ifadelerle oluşturulan cümleler kullanılır. Modernist romanlarda işlenen yabancılaşmış bi-
reyin, bunalımlı ve karmaşık iç yapısını ortaya koymak için iç konuşma tekniğinden yararlanılmıştır.
Geriye dönüş, modernist romanlarda bireyin iç dünyasını ve psikolojisini sergilemede işlevsel olarak kulla-
nılan anlatma tekniklerindendir. Geriye dönüş, romanda kronolojik olarak genellikle ileriye doğru giden za-
manın yer yer geriye dönüşlerle kesilmesidir. Bu teknik klasik romandan farklı olarak modernist romanlarda
ben anlatıcının yani kahraman anlatıcının bulunduğu ortamdan, içsel kopuşlarla uzaklaşmasını ve kopması-
nı sağlar. Geriye dönüş tekniği bu yönüyle psikolojik ögelerin yansıtılmasında başarıyla kullanılır. Aylak Adam
romanında kahraman C. yer yer kendi zihninde geriye dönüşler yaşar ve babası, teyzesi ve annesiyle ilgili an-
lık hatırlamalarıyla iç dünyasının sırları hakkında önemli ipuçlarını ortaya koyar.
Türk edebiyatında özellikle 1950’li yıllarda örneklerini görmeye başladığımız modernist anlayışla eser veren
sanatçılar arasında Oğuz Atay, Ferit Edgü, Vüs’at O. Bener, Demir Özlü gibi isimler sayılabilir.

Metni Anlama ve ÇözümlemeMetni Anlama ve Çözümleme

1. Okuduğunuz metinde C.nin “tutamak sorunu” olarak gördüğü şey nedir? Açıklayınız.
2. Metnin başkahramanı C.nin psikolojik özelliklerinin anlatıldığı bölümleri metinden gösteriniz.
3. Metinden alınan “Vız gelirsiniz bana. Alay edin bakalım. Hepinize inat, bigün bulacam onu.”, “Sustu. Ko-
nuşmak gereksizdi. Bundan sonra kimseye ondan söz etmeyecekti. Biliyordu, anlamazlardı.” cümleleri size
C.yle ilgili neler düşündürmektedir?
4. C.nin yerinde siz olsaydınız hayat karşısındaki tavrınız ne olurdu?
5. Metinde işlenen temel duyguyu bulunuz.
6. Okuduğunuz metinde hangi anlatım biçimleri kullanılmıştır? Örneklerle açıklayınız.

7. Metinde aşağıdaki şemada yer alan anlatım tekniklerine örnek cümleler bulunuz. Bulduğunuz cümleleri
aşağıdaki şemalara yazınız.

Diyalog Bilinç Akışı

Geriye Dönüş

8. Metindeki mekân ve zaman unsurlarıyla ilgili hangi sonuçlara ulaşabilirsiniz?
9. Metnin anlatıcısı ve anlatıcının bakış açısını bulunuz.
10. Metnin dil ve anlatım özellikleriyle ilgili neler söyleyebilirsiniz?
11. Okuduğunuz metinde dönemin sosyal ve kültürel özellikleriyle ilgili unsurları belirleyiniz.

12. Konusu yönünden düşünüldüğünde okuduğunuz romanın türü nedir?

157