Page 173 - Türk Dili ve Edebiyatı

TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI 12

Metni Anlama ve Çözümlemeetni Anlama ve Çözümleme
M
1. Okuduğunuz metinden Aysel ve İlyas’ın birbirlerini gördüklerinde nasıl davrandıklarını yansıtan cümlele-
re örnekler bulunuz.
2. Aysel’in yerinde siz olsaydınız İlyas’la karşılaştıktan sonraki tavrınız ne olurdu?

3. İlyas’ın yerinde siz olsaydınız Aysel’e, Samet’e, Baytemir’e karşı nasıl davranırdınız?
4. İlyas’ın iç dünyasının verildiği bölümlere örnek gösteriniz.
5. Yaşanan olaylar karşısında Aysel’in tutumunu değerlendiriniz.
6. Metnin temasını en iyi yansıttığını düşündüğünüz cümleleri bulunuz.

7. Okuduğunuz metnin yapı unsurları ile ilgili özellikleri bulunuz.
8. Metinden hareketle ailede baba rolünün etkisiyle ilgili neler söyleyebilirsiniz?

9. Okuduğunuz metin, Türk aile yapısıyla ilgili size neler düşündürmektedir? Metinden örneklerle açıklayınız."
10. Okuduğunuz metinden hareketle dönemin sosyal ve kültürel yapısıyla ilgili neler söyleyebilirsiniz?
11. Sizce Aysel’in İlyas’la gitmemesinin nedeni Samet midir yoksa gerçekten Baytemir’i seçmiş olması mıdır?
Düşüncelerinizi nedenleri ile paylaşınız.

Yazarın Biyografisi

CENGİZ AYTMATOV (1928-2008): Kırgız edebiyatı yazarlarındandır. 1928’de Kırgı-
zistan’ın başkenti olan Frunze’ye (Bişkek) bağlı bir köyde doğdu. İlkokulu köyünde
tamamlayan Aytmatov, ortaokulu bölge okulunda bitirdi. II. Dünya Savaşı sırasın-
da erkek nüfusun azalması nedeniyle henüz 15 yaşındayken köyünde sekreterlik
yaptı. Hikâye yazmaya da bu yıllarda başladı. Savaştan sonra veterinerlik okulunda
okuyan yazar, daha sonra Kırgızistan Tarım Enstitüsünden mezun oldu. Moskova
Üniversitesi Edebiyat Fakültesini bitiren Aytmatov, eserlerinde milletinin tarihi bo-
yunca kazandığı sosyal, siyasi, ahlaki, kültürel, edebî yani bütün maddi ve manevi
değerlerini yansıttı; yaşadığı coğrafya insanının acılarını, kahramanlıklarını, tecrü-
belerini yazarak yaşananları ölümsüzleştirdi. Eserlerinde özellikle Manas destanın-
dan izler bulmak mümkündür. Genellikle savaş ve aşk konularını işleyen yazar, eserlerini Kırgızca ve Rus-
ça olarak yazdı. Aytmatov’un Cemile, Selvi Boylum Al Yazmalım, Toprak Ana, Erken Gelen Turnalar, Beyaz
Gemi, Gün Olur Asra Bedel hikâye ve roman türünde yazdığı eserlerinden bazılarıdır.
D
Dil Bilgisiil Bilgisi

1. Okuduğunuz metinde geçen aşağıdaki paragrafın konusunu sözlü olarak ifade ediniz.
Böyle oğlumla yan yana bulunmak hiç de kolay iş değildi. Ona oğlum diyemiyor, başka kişiye baba diye
konuştuğunu görünce içim parçalanıyordu. Aysel, benim sevgili Aysel’imin yanında olduğunu bilmek is-
temiyorum. Onun yüzüne bakmaya hakkım yoktu çünkü. Buralara nasıl gelmişti! Gerçekten beğenmiş,
evlenmiş miydi! Ne öğrenebilirdim, bana yabancı insan gibi bakıyor, yüzünde sıcak bir esinti bulamıyor-
dum. Gerçekten bu kadar fazla mı nefret etmişti benden? Ya Baytemir? Benim kim ve nasıl bir adam ol-
duğumu sezmiyor muydu acaba? Benimle Samet arasındaki benzeyişi sezemiyor muydu! Acaba geçitten
birlikte kamyon sürdüğümüzü neden çıtlatmak istemiyordu! Ya da bunları gerçekten unutmuştu.

2. Aşağıdaki cümleler okuduğunuz metinden alınmıştır. Cümlelerde yer alan noktalama işaretlerinin
cümlelerdeki kullanım amaçlarını sözlü olarak belirtiniz.
Baytemir sevgiyle Samet’in kulağını çekti ve:
“Varını yoğunu, zenginliğini gösterdin ha!” dedi.
171