Page 192 - Türk Dili ve Edebiyatı

12 TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI

Metni Anlama ve ÇözümlemeMetni Anlama ve Çözümleme

1. Okuduğunuz metinde Kanunî’nin, oğlu Mustafa’ya sulhu idare etmenin harbi idare etmekten zor olduğu
ile ilgili söylediği sözlerine katılıyor musunuz? Düşüncelerinizi nedenleriyle açıklayınız.
2. Metinde Kanunî’nin Mustafa’ya yaptığı konuşmasında devleti idare etmenin yalnızlığı da beraberinde ge-
tirdiğini söylemesini neye bağlıyorsunuz?
3. Okuduğunuz metinde Bayezit’in Şehzade Mustafa ile ilgili söylediği “Zincirlerin zaptedemiyeceği bir ars-
lanken babasının bir sözüne bent oldu.” cümlesini toplumumuzdaki aile kavramını da göz önünde bulun-
durarak açıklayınız.
4. Okuduğunuz metinden hareketle çatışma, zaman, mekân ve kişiler unsurlarını belirleyip tahtaya yazınız.
5. Okuduğunuz metinde Kanunî, şairlere bakarak yaptıklarının dışarıdan nasıl göründüğünü anlayabileceği-
ni belirtir. Bu durum size şairlerin toplumdaki yeri ile ilgili neler düşündürmektedir? Açıklayınız.
6. Metinde “Hatası gayri muayyen, günahı nâmalûm/Zehi şehidi ü said, zehi şehi mazlûm” beytinden yola çı-
karak Kanunî’nin içinde bulunduğu ruh hâlini açıklayınız.
7. Metinde geçen “bekliyen, inliyerek, göremiyeceğim” kelimeleri günümüzde “bekleyen, inleyerek, göre-
meyeceğim” şeklinde yazılmaktadır. Bunun sebebini açıklayınız.
8. Mekân ve dekor unsurları geleneksel tiyatroda standart bir özellik gösterir. Modern tiyatroda ise aynı
standardın korunduğunu düşünüyor musunuz? Okuduğunuz metindeki görsellerden yararlanarak dü-
şüncelerinizi nedenleriyle açıklayınız.
9. Metindeki karşılıklı konuşmaların metnin dil ve anlatımını nasıl etkilediğini açıklayınız.
10. Metnin konusunu ve kişilerin özelliklerini de göz önünde bulundurarak bu tiyatroda dekorun nasıl düzen-
lenmesi gerektiği konusundaki düşüncelerinizi belirtiniz.
11. Metindeki ana düşünceyi ve yardımcı düşünceleri belirleyerek söyleyiniz.
12. Oyuncular, bir tiyatro metnini kişilerin özelliklerini göz önünde bulundurarak kendi tarzlarına göre yeni-
den yorumlayıp canlandırırlar. Buna göre Kanunî ve Mustafa’nın konuştuğu bölümlerde ses tonu, vurgu
ve tonlamanın nasıl olması gerektiğini belirleyiniz.
13. Orhan Asena’nın tiyatroyla ilgili “Tiyatro tarihten yararlanır, tarihi kullanır ama tarihe teslim olmaz, kendini
bağlamaz.” düşüncesinin metne nasıl yansıdığını açıklayınız.

Yazarın Biyografisi

ORHAN ASENA (1922-2001): Cumhuriyet Dönemi tiyatro yazarlarındandır. İstan-
bul Üniversitesi Tıp Fakültesini bitirdi, çocuk hastalıkları uzmanı oldu. Doktorluğuna
bir ara Almanya’da devam etti. Edebiyata şiirle başlayan Asena, uzun bir süre şiirler
yayımladı. Masal ve Kıt Kanaat adlı iki şiir kitabı çıkardı. Sonra tamamen tiyatroya
yöneldi. Türk tiyatrosuna kazandırdığı sayısız eser ile kendini sürekli yeniledi. Or-
han Asena, tiyatrolarında “güç” kavramı üzerinde durdu. Tiyatrolarında konu ola-
rak özellikle bireyler arasında dar çevrede geçen hâkimiyet kurma gayretini işle-
di. Eserlerinde tarihî konuların önemli bir yer tuttuğu Orhan Asena’nın Tanrılar ve
İnsanlar, Hurrem Sultan, Kocaoğlan, Yalan, Atçalı Kel Mehmet, Ya Devlet Başa Ya
Kuzgun Leşe, Fadik Kız tiyatro türündeki eserlerinden bazılarıdır.

190