Page 16 - Felsefe 11 | 4.Ünite

4. ÜNİTE

4.3. 18. YÜZYIL-19. YÜZYIL FİLOZOFLARININ
FELSEFİ GÖRÜŞLERİNİN ANALİZİ

18. yüzyıl-19. yüzyıl felsefi döneminde yapılan tartışmaları daha iyi anlamak için aşağıda o döneme ait
verilen bazı metinlere yönelik hazırlanmış metin analizi uygulamalarını yapınız.

Metin Analizi

Aşağıdaki metni okuyup metinden hareketle verilen soruları cevaplayınız.
BİLGİNİNİN OLUŞUMUNDA DENEYİM
1. KİTAP (Bölüm I)
Bir insanın düşünmesi sırasında anlığın nesnesi olarak ortaya çıkan her şeyin yerini tutacak en iyi terim
ide olduğu için ideyi düşleme; kavram, tür ya da düşünme sırasında zihnin üzerinde kullanıldığı her şey ne
anlama geliyorsa onları anlatmak için kullandım. Böylece onu çok sık kullanmaktan kaçınmadım. İnsanların
zihinlerinde böyle ideler bulunduğunun kolayca kabul edileceğini sanıyorum. Herkes kendinde onların bi-
lincine varır.
2. KİTAP (Bölüm I)
Bütün ideler duyumdan ya da düşünümden gelir. Öyleyse zihnin bütün öz niteliklerden yoksun, hiçbir
idesi olmayan özel deyimiyle boş levha (tabula rasa) olduğunu düşünelim; bu zihin nasıl donatılacaktır?
İnsanın o devingen ve sınırsız imgeleminin (hayal gücü) hem de sınırsız bir değişiklik içinde ona işlediği
bu geniş birikim nereden geliyor? Zihin, aklın ve bilginin bütün gereçlerini nereden edinmiştir? Bunu tek
sözcükle deneyimden diye yanıtlayacağım. Bilgimizin tümünün temelinde deneyim vardır ve o gereçlerin
hepsi de oradan türetilmiştir. Anlığımızı düşüncenin bütün gereçleriyle donatan şey, ya dışsal duyulur şeyler
üzerinde ya da zihnimizin algıladığımız ya da düşündüğümüz şeylerle ilgili olarak yaptığı içsel işlemler üze-
rinde yaptığımız gözlemlerdir. Bunlar hem edinmiş olduğumuz hem de doğal olarak edinebileceğimiz bütün
idelerin kendilerinden fışkırdığı iki bilgi kaynağıdır.
John Locke, İnsan Zihni Üzerine Bir Deneme

1- Metinde kırmızıyla yazılan kavramlarla ne anlatılmak istenmiştir?

2- Metinde altı çizili yerde belirtilmek istenen düşünce nedir? Açıklayınız.

3- Locke’a göre zihin, aklın ve bilginin bütün süreçlerini nereden edinmiştir?

4- Metinden hareketle Locke’ın bilginin kaynağı hakkında görüşlerini bilginin elde edinilmesi
açısında açıklayınız?

110