Page 17 - Felsefe 11 | 4.Ünite

4. ÜNİTE 18. Yüzyıl-19. Yüzyıl Felsefesi

Metin Analizi

Aşağıdaki metni okuyup metinden hareketle verilen soruları cevaplayınız.

ÖDEV SAHİBİ OLARAK İNSAN
Herkesin kabul etmesi gerekir ki bir yasa ahlak yasası olarak geçerli olacaksa yani bir yükümlülük ne-
deni olacaksa mutlak zorunluluk taşımalıdır. Gerçekten ahlak yasaları olan diğer bütün yasalarda da durum
böyledir, dolayısıyla yükümlülük nedeni burada insanın doğal yapısında ya da içinde bulunduğu dünyanın
koşullarında değil a priori (deneyimsel koşullarda değil de zorunlu akılsal koşullarda) olarak doğrudan doğ-
ruya saf aklın kavramlarında aranmalıdır.
…
Genel yasalarca belirlenen şeylerin varoluşunu meydana getirdiğinden genel ödev buyruğu şöyle dile ge-
tirilebilir: Davranışının maksimi sanki senin istemenle genel bir doğa yasası olacakmış gibi davranışta bulun.
Eğer en yüksek bir pratik ilkenin ve insanın istemesi bakımından bir kesin buyruğun olması gerekiyorsa bu,
kendisi amaç olduğundan zorunlu olarak herkes için amaç olanın tasarımından istemenin nesnel bir ilkesini
oluşturan dolayısıyla genel pratik yasa işini görebilen bir ilke ya da buyruk olmalı. Öyleyse pratik buyruk şu
olacak: Her defasında insanlığa, kendi kişinde olduğu kadar başka herkesin kişisinde de sırf araç olarak değil
aynı zamanda amaç olarak davranacak biçimde davranışta bulun.
…
Yaşamını sürdürmek ödevdir ayrıca da herkesin buna doğrudan doğruya bir eğilimi vardır. Ama bunun
için de insanların çoğunun yaşamlarına gösterdikleri çok kez endişe dolu dikkatin yine de hiçbir iç değeri
maksimlerinin (kuralların) hiçbir ahlaksal içeriği yoktur. İnsanlar, yaşamlarını ödeve uygun olarak koruyor-
lar ama ödevden dolayı değil. Buna karşılık eğer talihin kötü cilveleri ve umutsuz acı, yaşamdan tat almayı
büsbütün yok ettiyse eğer ruhu güçlü olan mutsuz kişi, cesareti kırılmış ya da yıkılmış olmaktan çok alınya-
zısına küserek yaşamdan bağlarını koparmayı dileyebilir. Ancak yaşamını onu sevmeden, eğilimden ya da
korkudan değil ödevden dolayı yine de sürdürüyorsa işte o zaman maksiminin ahlaksal içeriği vardır.
İ. Kant, Ahlak Metafiziğinin Temellendirilmesi

1- Metinde kırmızıyla yazılan kavramlarla ne anlatılmak istenmiştir?

2- Metinde altı çizili yerde belirtilmek istenen düşünce nedir? Açıklayınız.

3- Metinden hareketle Kant’ın kesin buyruk olarak belirlediği ilkeyi açıklayınız?

4- Metinden hareketle Kant’ın “ödev ahlakı” anlayışı, günümüz dünyası düşünüldüğünde bir ev-
rensel ahlak yasası olarak kabul edilebilir mi? Değerlendiriniz.

111