Page 13 - Fen Lisesi Biyoloji 10 | 1.Ünite

Örnek

Mitoza ait bir evrenin şekli yanda verilmiştir. Bu evre ve bölünmeyi
gerçekleştiren hücre ile ilgili olarak aşağıda verilen açıklamalardan
hangisi yanlıştır?
A) Kromozomların mikroskopta en net gözlendiği evrededir.
B) Dört kromozomlu diploit bir hücreye aittir.
C) Sitoplazma bölünmesi orta lamel oluşumu sayesinde gerçekleşir.
D) İğ iplikleri sentrozom organeli tarafından oluşturulur.
E) Bölünme tamamlandığında genetik yapısı birbirinin aynı olan iki hüc-
re oluşur.

Çözüm

Cevap C seçeneğidir. Hayvan hücrelerinde sitoplazma boğumlanarak bölündüğünden orta lamel
oluşumu görülmez.

Sır a Siz de

Nobel ödüllü bilim insanı Aziz SANCAR yaptığı araştırmada kansere sebep olan tütün ürünlerinin DNA’ya verdiği hasa-
rın haritasını çıkarmıştır. DNA hasarının belirlenmesi için farklı bir yöntem geliştirmiştir. Bu yöntemi araştırarak sınıf
ortamında arkadaşlarınızla tartışınız.

Okuma Metni

AÇLIK HORMONU BEYİN HÜCRELERİNİN YENİLENMESİNİ TETİKLİYOR
Yeni bir araştırmada iştahı tetikleyen bir hormon olan ghrelinin (gırelin) yeni beyin hücrelerinin
oluşumunu desteklediği ve onları yaşlanmanın etkilerinden koruduğu yönünde kanıtlar elde edilmiş.
Açlık hormonu olarak da bilinen ghrelinini mide, boş olduğunda üretiyor. Birkaç saatliğine bir şeyler
yemeyecek olsak ghrelinin kanımızdaki değeri yükseliyor. Ghrelinin algıyı kuvvetlendirdiği yönünde
de kanıtlar var. Düşük kalorili diyetlerle beslenen hayvanların zihinsel becerilerinde artış görülmüş ve
ghrelinin bunda etkili olabileceği düşünülmüş. Doğrudan hormon enjekte edilen farelerin öğrenme ve
hafıza testlerindeki performansları artmış. Bulgular, ghrelinin beyindeki sinir bağlantılarını artırdığını
düşündürmüş.
Yapılan yeni bir araştırmada, Birleşik Krallık’taki Swansea (Sıvanzi) Üniversitesinden Jeffrey Da-
vies (Cefri Deyvis) ve ekibi, ghrelinin beyin hücrelerini bölünüp çoğalmaya yani nörojenez adı verilen
sürece teşvik ettiğine yönelik doğrudan kanıtlar elde etmiş.
Araştırmacılar, hormonu bir deney kabında büyütülmüş fare beyni hücrelerine eklediğinde fibrob-
last büyüme faktörü adı verilen ve nörojenezi (sinir sisteminin gelişmesi) tetiklediği bilinen bir gen et-
kinleşmiş. Eğer aynı etki hayvanların vücudunda da gerçekleşirse ghrelinin hafıza üzerindeki etkileri-
ni bu şekilde gösterdiği anlaşılmış olur. Araştırmanın, hastalıkların (örneğin bir tür beyin hücresinin
kaybından kaynaklanan Parkinson hastalığı) tedavisine yönelik çalışmalarda başarılı olması umuluyor.
Davies ve ekibine ait olan, daha önce yapılmış birtakım araştırmalar, ghrelinin hayvanları Parkinson
hastalığının belli bir biçimine yakalanmaktan koruduğunu göstermiş. Davies ve ekibi yeni araştırmada,
deney kabındaki beyin hücreleri Parkinson hastalığını taklit edecek biçimde yönlendirildiğinde ghreli-
nin hücrelerin ölmesini engellediğini de keşfetmiş. Davies’in çalışma arkadaşı Amanda Hornsby (Amen-
da Hornsbi) ise Parkinson’a bağlı demans (bunama) yaşayan yirmi sekiz deneğin kanlarındaki ghrelin
seviyesinin sağlıklı bireylere göre düşük olduğunu göstermiş.

Tübitak Bilim ve Teknik Dergisi, Yıl 2017, Sayı: 595
(Düzenlenmiştir.)

25