Page 15 - Fen Lisesi Biyoloji 10 | 1.Ünite

Sır a Siz de

• Bitki polenlerinin sitoplazmasında iki tane çekirdek bulunur. Bunun sebebini araştırıp sınıf ortamında arkadaşlarınız-
la paylaşınız.

1.1.3. Eşeysiz Üreme

Ana canlıdan döllenme olmaksızın yeni bireylerin oluşmasına eşeysiz üreme denir.
Eşeysiz Üreme Çeşitleri: Eşeysiz üreyen canlılarda vücut yapılarına uygun farklı üreme şekilleri vardır.
Bunlar;
• Bölünerek üreme,
• Tomurcuklanma,
• Sporla üreme,
• Rejenerasyon,
• Partenogenez,
• Vejetatif üreme
olarak gruplandırılabilir.
Bölünerek Üreme: Tek hücreli canlılarda görülen eşeysiz üreme çeşididir. Prokaryot hücre yapısına sahip
bakteriler ve arkeler; ökaryot hücre yapısına sahip amip, paramesyum ve öglena ikiye bölünerek çoğalır.
Bakteriler sıcaklık ve besin yönünden uygun koşullarda bölünerek hızlı bir şekilde çoğalır. Bakterilerde
DNA’nın eşlenerek hücrenin zıt kutuplarına gitmesi ve sitoplazmanın bölünmesi, ökaryot hücrelerde gerçek-
leşen mitoz aşamalarından farklıdır.
Öncelikle bakteri DNA’sı eşlenir. Eşlenme devam ederken bakterinin boyu da uzar. Eşlenme tamamlan-
dığında DNA’lar birbirinden ayrılır. Hücre zarı içeri doğru uzar ve yeni hücre duvarı oluşur. Bölünme tamam-
landığında aynı genetik yapıya sahip iki yeni bakteri meydana gelir (Görsel 1.22). İnsan bağırsağında yaşaya-
bilen Escherichia coli (Eşerişya koli) bakterisi uygun koşullarda 20 dakikada bir bölünerek çoğalır.

Görsel 1.22: Bakterinin bölünerek üremesi

Ökaryot tek hücrelilerde bölünmenin yönü hücre simetrisine göre belirlenir. Örneğin bölünme amipte
herhangi bir yönde, paramesyumda enine, öglenada boyuna gerçekleşir (Görsel 1.23).

Görsel 1.23: Amipte bölünerek üreme

27