Page 101 - Fen Lisesi Biyoloji 11 | 1.Ünite

Bölüm 3 Sindirim Sistemi

1.3.4. Besinlerin Emilimi

Beslenme yoluyla aldığımız monomer besinler, vitaminler ve mine-
raller; ağız, mide, ince bağırsak ve kalın bağırsakta emilerek dolaşım
sistemine verilir. Sindirimi tamamlanmış besinlerin emilimi ince bağır-
sakta, bağırsak epitelinden aktif ya da pasif taşımayla gerçekleştirilir.
Örneğin, bağırsak boşluğundan epitel hücrelere fruktoz, amino asitler,
vitaminler ve glikoz difüzyon ile geçebilirken amino asitler ve glikozun
çoğu aktif de taşınabilir (Görsel 1.69). Buradan da kılcal kan damarına
geçer.
Glikoz,
amino asit
mineral, su, İnce bağırsak İnce bağırsak Karaciğer kapı
B ve C villusları kılcalları toplardamarı
vitaminleri

Kalbin sağ Alt ana Karaciğer üstü Karaciğer
kulakçığı toplardamar toplardamar

Görsel 1.69: Glikoz, amino asit, mineral, su, B ve C vitamininin
ince bağırsak villuslarında emilimi ve kan damarlarına karışma yolu

Besin maddeleri bakımından zengin kanı villuslardan uzaklaştıran kıl-
cal damarlar, karaciğere doğrudan giden kapı toplardamarında birleşir.
Sonra kan, karaciğerden kalbe, kalpten de diğer doku ve organlara
iletilir. Bağırsaklardan toplanan kanın karaciğerde buluşmasının bazı
avantajları vardır. Örneğin kan, dolaşımla tüm vücuda yayılmadan
önce karaciğer tarafından besin içeriğindeki toksik maddeler etkisiz
hâle getirilir. Kandaki fazla glikoz karaciğerde glikojen olarak depolanır.

Yağların sindirilmesiyle oluşan ürünlerin emilimi ve taşınması farklı bir
yol izler. İnce bağırsakta lipaz aracılığıyla parçalanan yağlar, yağ asitle-
ri ve gliserole dönüştürülür. Bu ürünler, epitel hücreleri tarafından emilir
ve yeniden trigliserit oluşturulur. Ardından trigliserit; fosfolipit, koleste-
rol ve proteinle kaplanarak şilomikron denilen suda çözünebilir küre-
cikleri oluştururlar (Görsel 1.70).

Trigliseritler İnce bağırsak
boşluğu
Yağ asitleri
Gliserol

Epitel hücre
Trigliseritler
Fosfolipitler
Kolesterol
Proteinler
Şilomikron

Lenf kılcalı
Görsel 1.70: Şilomikron oluşumu

115