Page 38 - Fen Lisesi Biyoloji 11 | 1.Ünite

Fen Lisesi Biyoloji 11. Sınıf

Savunmanın ikinci hattında ise yangısal tepki (iltihaplanma), inter-
feron yöntemlerinin yanı sıra fagositoz yapan hücrelerin ve doğal
katil hücrelerin savaşması ile korunma sağlanır. İnsan vücuduna gi-
ren patojenler, fagositoz yapan hücrelerle (monositler ve nötrofiller-
le) karşılaşır. Fagositoz yapan hücreler, patojenleri içindeki kofula alır.
Sonra bu koful, lizozom ile kaynaşır ve bu patojenleri parçalar. (Bu du-
rum hücre içi sindirime örnek olarak gösterilebilir.) Monositler, fagosi-
toz yaptıktan sonra makrofajlara dönüşür. Özgül olmayan bağışıklıkta
doğal katil hücreler de görev alır. Doğal katil hücreler (doğal öldürü-
cü lenfositler); yabancı hücreler, tümör hücresi ve bazı enfekte olmuş
hücreleri tanıyıp öldürür. Bu hücreler vücutta dolaşarak virüsle enfekte
olmuş ya da kanserleşmiş hücreleri bulurlar ve bu hücreleri öldürecek
kimyasallar salgılayarak bunların yayılmasını önler.

Doğal bağışıklığı sağlayan diğer etken, interferon salgılarıdır. Virüs-
ten etkilenmiş vücut hücreleri, protein yapılı interferon salgılar. İnterfe-
ron salgıları; enfekte olmamış komşu hücrelerin korunması için pato-
jenleri tanıyan, saldırıp üremelerini durduran ya da patojenlerin hücre
zarlarının yapısını bozan çeşitli maddelerin sentezlemesini sağlar. Bu
sayede virüslerin vücuda yayılması önlenir.
UYARI ! İlaç firmaları, Hepatit C gibi hastalıklara neden olan virüslerin teda-
visi için rekombinant DNA teknolojisini kullanarak interferonların seri
üretimini gerçekleştirmeyi başarmıştır.

İğne (delici cisim)
Mikroorganizmalar

Yara
Makrofaj

Kan pulcukları

Mast
hücresi Sitokinler
Akyuvar

Kan damarları

Alyuvarlar

Görsel 1.92: Yangısal tepki oluşumu
Yaralanmalarda deriden giren mikroorganizmalar yangısal tepkiye
neden olur. Yaralı bölge kızarır ve çeşitli hücreler buraya toplanır. Yaralı
dokuya gelen mast hücreleri, histamin salgılar. Histaminin etkisiyle
kılcal damarlar genişler ve bu damarların geçirgenliği artar. Böylelikle
mikroplara karşı savaşan molekülleri içeren sıvı, dokuların arasına ge-
çer. Gelen makrofajlar ise sitokinleri salgılar (Görsel 1.92).

160