Page 56 - Fen Lisesi Biyoloji 11 | 1.Ünite
P. 56
Fen Lisesi Biyoloji 11. Sınıf
Bronş
Bronşiyol
Akciğerler
Alveoller
Alveol kılcalı
Alveol makrofajı
O
2
Alyuvar Hava CO 2
Sürfaktan Alveol epitel
salgılayan hücre hücresi
Görsel 1.95: Alveol yapısı
Diyafram, göğüs boşluğu ile karın boşluğu arasında bulunan kubbe
şekilli bir kastır. Akciğerleri alttan çevreler. Solunumun temel kasıdır
ve vücudumuzda kalpten sonra en fazla çalışan kastır. Diyafram kasıl-
dığı zaman kubbemsi şekli düzleşerek karın boşluğunu ve organlarını
aşağı iter, kaburgaları da yukarı iterek göğüs boşluğunu genişletir ve
soluk alma gerçekleşir. Diyafram gevşeyince eski hâlini alır, kubbeleşir
ve soluk verme gerçekleşir.
Kaburga kasları, soluk alma sırasında kasılarak kaburgaları yukarı
kaldırır, göğüs boşluğunun hacmini artırır ve soluk almaya yardımcı
olur. Soluk verme sırasında gevşeyerek kaburgaları aşağı doğru çeker,
göğüs boşluğunun hacmini daraltır ve soluk vermeyi kolaylaştırır.
1.5.2. Soluk Alıp Verme Mekanizması
Akciğerlerde diyafram ve kaburga kaslarının kasılıp gevşemesiyle
gerçekleşen gaz değişimine soluk alıp verme denir (Görsel 1.96).
Akciğerlerin kasılıp gevşeme yeteneği olmadığından akciğerler ken-
diliğinden soluk alıp vermeyi gerçekleştiremezler. Soluk alıp vermenin
gerçekleşmesi için akciğerlerin içindeki hava basıncının değişmesi ge-
rekir. İç hava basıncının değiştirilmesi, göğüs iç hacminin genişlemesi
ve daralmasıyla sağlanır. Diyafram ve kaburga kasları, omurilik soğa-
nındaki solunum merkezinden belli aralıklarda gönderilen impulsların
etkisiyle kasılıp gevşer. Böylece soluk alıp verme gerçekleşir ve ha-
vanın akciğerlere giriş çıkışı sağlanır. Soluk alıp vermenin asıl amacı
dokularda O , CO ve H iyonunun hassas konsantrasyonlarını devam
+
2 2
ettirmektir. Bu durum tüm hücreler için çok önemlidir.
Fizik ve kimya dersinde işlediğiniz “Gazların Basıncı” konu-
Hatırlatma sunu gözden geçirmeniz bu konunun anlaşılmasını kolay-
laştıracaktır.
178
