Page 18 - Fen Lisesi Biyoloji 9 | 1.Ünite

Asitler, Bazlar ve Tuzların Canlılar İçin Önemi

Yaşamın devamını sağlayan kimyasal reaksiyonların çoğu suyun içinde gerçekleşir. Bazı maddeler su için-
de çözündüklerinde hidrojen (H ) veya hidroksil (OH ) iyonları oluşturur. Oluşan hidrojen (H ) iyonlarının kon-
+
-
+
santrasyonuna bakılarak çözeltinin pH değeri belirlenir. Bu pH değerini belirlemek için pH metre adı verilen
cihaz kullanılır. Buna göre bir çözeltinin pH değeri 7’nin altındaysa asit, 7’nin üzerindeyse baz, 7 ise nötrdür.
Bir çözeltinin pH değeri 7’den 0’a doğru gittikçe asitlik derecesi, 7’den 14’e doğru gittikçe bazlık derecesi artar
(Şekil 1.5).

Akü asidi

Limon suyu ASİTLER
Sirke
• Suda çözündüklerinde çözel-
+
Portakal suyu tiye hidrojen (H ) iyonu veren
maddelerdir.
Domates suyu • Genellikle tatları ekşidir.
• Mavi turnusol kâğıdını kırmızı-
Asitlik Sade kahve ya dönüştürür.
Artar. Süt

Saf su
Nötr

Deniz suyu
Bazlık Karbonat
Artar. BAZLAR
Magnezyum sütü • Suda çözündüklerinde çözelti-
ye hidroksil (OH ) iyonu veren
−
Amonyak çözeltisi maddelerdir.
• Genellikle tatları acıdır ve ele
Sabunlu su kayganlık hissi verir.
• Kırmızı turnusol kâğıdını ma-
Ağartıcılar viye dönüştürür.

Fırın temizleyicisi
Kuru temizleme maddesi

Şekil 1.5: Asit ve bazların bazı özellikleri ve çeşitli maddelerin pH aralığı

Asitlerin ve bazların çok fazla çeşidi vardır. Etki derecelerine göre kuvvetli ve zayıf olmak üzere iki gruba
ayrılır. Canlı yapılarında bulunan asitler ve bazlar genellikle zayıftır. Ayrıca inorganik asit ve bazlar dışında
organik asit ve baz çeşitleri de bulunur. Organik asitleri inorganik asitlerden ayıran özellik karboksil (COOH )
−
grubunun olmasıdır. Asetik asit (sirke asidi), formik asit (karınca asidi), sitrik asit (limon asidi) organik asitlere
örnektir. Organik bazlar da karbon ve azot bulunduran baz çeşitleridir. Nükleik asitlerin yapısında bulunan ade-
nin, guanin, sitozin ve timin bazı organik bazlara örnektir.

30