Page 50 - Fen Lisesi Fizik 10 | 1.Ünite

1. ÜNİTE ELEKTRİK VE MANYETİZMA

DENEY 1.8

Amaç
Pusula ile Dünya’nın manyetik alanını gözlemleyebilme ve
yön bulabilme

Araç Gereç
• Bir adet pusula

Yönerge
1. Pusulayı sıranızın üzerine düz olacak biçimde yerleştiriniz.
Pusulanızın yanında bir
metalin olmadığından
emin olunuz.
DEĞERLENDİRME SONUÇLARI 2. Pusulanın kırmızı ucuyla
pusula üzerindeki N harfi-
ni çakıştırınız.
3. Pusulaya bakarak batı
yönünü belirleyiniz. Pusu-
lada batı yönü W ile sem-
bolize edilir.
4. Pusula ibresinin yatay konumunu gözleyip eğilme olup ol-
madığına dikkat ediniz.

Değerlendirme
1. Pusulaya bakarak yönleri tarif edebilir misiniz?
2. Pusuladaki eğilme açısına bakarak hangi yarım kürede
olduğunuzu söylersiniz?

Dünya’nın manyetik alanından yararlanılarak yapılan pusula, hiç
kuşkusuz dönemin önemli bir teknolojik icadıdır ve insanoğlunun
eski çağlardan beri var olan yön bulma sorununa pratik bir çözüm
getirmiştir. Pusula ve haritalar ile dünya üzerinde bulunulan her yer
belirlenebilir, gidilmek istenilen yer için yön saptaması yapılabilir. Ha-
rita ve pusula ile yön saptaması yapılırken harita düz bir zemine yer-
leştirilir. Pusula da harita üzerinde sabit tutulur ve haritanın üzerinde
yön doğrultuları bulunur. Manyetik kuzeyi gösteren pusula iğnesinin
kırmızı ucu ile haritanın coğrafi kuzey güney doğrultusu çakıştırılır.
Hangi yöne gidilecekse o yön üzerinde bulunulan bir nokta belirle-
nerek o doğrultuda gidilir.
Oldukça zayıf olan Dünya’nın manyetik alanı gezegenimizin
önemli bir özelliğidir. Son yıllarda birçok canlının Dünya’nın zayıf
manyetik alanını algılayıp yönlerini ve göç rotalarını manyetik alan
çizgilerine göre buldukları tespit edilmiş. Bazı arıların, göçmen kuş-
ların, balinaların, büyükbaş hayvanların ve deniz kaplumbağalarının
bu beceriye sahip olduğu yapılan çalışmalar sonunda saptanmıştır.

60