Page 22 - Fen Lisesi Fizik 10 | 2.Ünite

2. ÜNİTE BASINÇ VE KALDIRMA KUVVETİ

Kaynama, sıvı içersindeki buhar
NOT ALANI basıncının dış basınca eşit olmasıyla
gerçekleşir. Dış basınç artarsa kay-
namanın gerçekleşmesi için sıvının
buhar basıncının da artması gere-
kir. Bu nedenle basıncın artması her
sıvının kaynama sıcaklığını arttırır.
Görsel 2.54’te görülen düdüklü ten-
cereler bu durumdan yararlanılarak
geliştirilmiştir. Düdüklü tencerelerde
oluşan yüksek basınç suyun kay-
Görsel 2.54: Düdüklü tencere
nama sıcaklığını 100°C’nin üzerine
çıkarır. Normal tencerelerde yemek pişerken içinde bulunan suyun
sıcaklığı 100°C’nin üstüne çıkamazken düdüklü tencerelerde kay-
nama sıcaklığının yükselmesiyle birlikte suyun sıcaklığı 100°C’nin
üstüne çıkar. Bu da yemeklerin daha kısa sürede pişmesini sağlar.
Düdüklü tencerelerin içinde yüksek basınç ve sıcaklık oluşacağın-
dan kullanırken ürünün kullanım talimatına uyulmalıdır.

2.1.5. Akışkanların Basıncı
Ünitenin bu kısmına kadar denge
durumunda olan katı, sıvı ve gazların
basıncından bahsedildi. Maddelerin
denge durumundayken temas ettik-
leri yüzeylere uyguladıkları basınca
statik basınç adı verilir. Konuldukları
kabın şeklini alabilen, bir kuvvet etki
ettiğinde şekil ya da yer değiştirebi-
len akışkanlarda (sıvı ve gazlar) ise
dinamik basınç adı verilen başka
Görsel 2.55: Suyun dinamik basıncı
bir basınç vardır.
Günlük hayatta en çok karşılaşılan akışkanlar su ve havadır. Gör-
sel 2.55’teki gibi suyun hortumun çatlağından fışkırması akışkanların
basıncının olduğuna en iyi kanıttır.
Akışkanlarla ilgili bazı özellikler aşağıdaki gibi özetlenebilir.
1. Akışkanların molekülleri birbirine göre sürekli pozisyon değiştire-
rek dışarıdan gelen etkilere karşı katılar kadar direnç göstermez.
2. Akışkanlar basıncın büyük olduğu yerden küçük olduğu yöne
doğru akar.
3. Akışkanların her bir parçası düzgün bir doğru boyunca akıyorsa
bu akışa düzenli, akışı doğrusal değilse bu akışa düzensiz akış
adı verilir. Görsel 2.56 ve 2.57’de çeşmeden akan suyun düzen-
li ve düzensiz akışı görülmektedir. Düzenli akış hâlindeki su ve

Görsel 2.56: Suyun düzenli akışı Görsel 2.57: Suyun düzensiz akışı

94