Page 20 - Fen Lisesi Fizik 10 | 2.Ünite

2. ÜNİTE BASINÇ VE KALDIRMA KUVVETİ

NELER ÖĞRENDİK? Görsel 2.48.a’daki gibi
Sızdırmasız diğer değişkenler sabit tu-
İçinde gaz bulunan bir kap ağırlıksız piston tulmak kaydıyla kapalı kaba
sızdırmaz piston yardımıyla Kapalı kap gaz eklenirse kaptaki atom
dengededir. veya molekül sayısı artar. Bu

durumda çarpmalar daha
Sızdırmasız Gaz Gaz
ağırlıksız piston girişi girişi sık yaşanır. Böylece gazın
kaba uyguladığı basınç ar-
tar.
P artar P sabit Ağırlığı önemsiz, sürtün-
mesiz, sızdırmaz piston bu-
Görsel 2.48: Gaz eklenmesi
lunan kapalı kaptaki gaza
Vana
Görsel 2.48.b’deki gibi dışarıdan gaz eklenirse piston yukarıya doğru
hareket eder ve gazın hacmi artar. Hem hacmi hem de mol sayısı
artan gazın basıncı değişmeyip sabit kalır.
Kapalı kaplardaki gazların basıncı manometre adı verilen düze-
Buna göre gazın basıncını neklerle ölçülür. Metal ya da sıvılı, açık uçlu ya da kapalı uçlu olmak
arttırmak için neler yapmak üzere çeşitli manometre türleri
gerekir? vardır.
Görsel 2.49’daki gibi metal
manometreler yardımıyla araç-
ların lastik basınçları, doğal gaz,
oksijen tüpleri, fabrikalardaki
gaz veya buhar basınç ölçüm-
leri gerçekleştirilir.
Görsel 2.50’deki gibi açık
uçlu manometreler günümüzde
Görsel 2.49: Metal manometre
doğal gaz hattı döşeyen tesisat-
çılar tarafından tesisatta gaz kaçağı olup ol-
madığını kontrol etmek amacı ile kullanılmak-
tadır. Bu amaçla önce tesisatın bir ucundan
hava basılır, havanın çıkışına izin verilmeden
tesisatın aynı ucuna bir manometre bağlanır.
Tesisatta sızıntı olması hâlinde manometrenin
kolları arasındaki sıvı seviyesinde belirli bir dü-
şüş meydana gelir. Manometre kolları arasın-
da düşüş gözlenmesi hâlinde tesisatta sızıntı
olabilecek yerler tekrar gözden geçirilerek
Görsel 2.50: Açık uçlu
manometre olası tehlikelerin önüne geçilmiş olur.

ÖRNEK

İçinde bir miktar sıvı ve gaz bulunan ke-
Kapak sik koni şeklindeki ağzı kapalı bir kap, dar
kesitinin üzerinde zeminde durmaktayken
ters çevrilerek geniş kesiti üzerinde zemine
Gaz
konuluyor.
Buna göre kabın içindeki gazın ba-
sıncı nasıl değişir?
Sıvı

92