Page 19 - Fen Lisesi Fizik 10 | 2.Ünite

2. ÜNİTE BASINÇ VE KALDIRMA KUVVETİ

ÇÖZÜM SIRA SİZDE
Her iki düzenek de aynı açık Boşluk Boşluk Kesitleri S, 2S ve S olan ucu
hava basıncını ölçer. Bu durum- kapalı K, L ve M tüpleri cıva dolu
da aşağıdaki bağıntı yazılabilir. bir kaba daldırılınca cıvalar tüpler-
h .d .g = h .d .g de şekildeki kadar yükselmektedir.
su
1
2
cıva
Bilinenler yerine yazılıp gere- h 1 P 0 h 2 P 0
ken sadeleştirmeler yapıldığında K L
aşağıdaki sonuç elde edilir. M
h .1 = 76.13,6 ise
1
h = 1033,6 cm = 10,336 m Su Cıva
1
Torricelli deneyinde sıvının özkütlesi azaldıkça tüpün içindeki
yükselme miktarı artar.
S 2S
S
Kapalı kaplarda bulunan gazlar da atmosferi oluşturan gazlar gibi
temas ettikleri her noktaya basınç uygular. Kapalı kaplardaki gazların
ağırlığı çok küçük olduğundan ağırlığı nedeniyle uyguladığı basınç da
ihmal edilebilecek kadar küçüktür. Kapalı kaplardaki gazın basıncı-
nı oluşturan unsur taneciklerin çarpma etkisidir. Gazın basıncı; gazın
mol sayısı ve sıcaklığı ile doğru orantılı, kabın hacmi ile ters orantılıdır.
Diğer değişkenler sabit Cıva
tutulmak kaydıyla Gör-
Sızdırmasız
Sızdırmasız
sel 2.46.b’deki gibi kabın ağırlıksız piston ağırlıksız piston
hacmi azaltılırsa atom
veya moleküllerin yüzeye Buna göre K, L ve M tüple-
çarpmak için katedeceği rinin üst kısmında gaz olup ol-
mesafe kısalır. Bu durum madığı ile ilgili ne söylenebilir?
çarpmaların daha sık ya-
şanmasına neden olur.
Böylece gazın kaba uy-
guladığı basınç artar.
Görsel 2.47.a’daki gibi P sabit P artar
diğer değişkenler sabit
tutulmak kaydıyla sıcaklık Görsel 2.46: Gazların sıkıştırılması
arttırılırsa gaz atomları-
nın kinetik enerjileri artar. Sızdırmasız
Bu durum çarpışmaların ağırlıksız piston
daha sık yaşanmasına Kapalı kap
neden olur. Böylece ga-
zın kaba uyguladığı ba-
sınç artar.
Görsel 2.47.b’deki gibi
kabın üstünde ağırlığı
önemsiz, sürtünmesiz,
sızdırmaz piston varsa
sıcaklık arttıkça gazın ba- P artar P sabit
sıncı artmaya başlar. Ar- Görsel 2.47: Gazların ısıtılması
tan basınç, pistonu iterek
gazın hacminin artmasına neden olur. Gaz basıncı açık hava basın-
cına eşitleninceye kadar gazın hacmindeki artış devam eder. Son
durumda hem sıcaklık hem de hacim arttığından gazın basıncında
değişiklik olmaz.

91