Page 21 - Fen Lisesi 11 | 1.Ünite

1. ÜNİTE KUVVET VE HAREKET

B otomobili sabit hızla doğu yönünde v B , A otomobili de sabit hızla kuzeybatı yönünde v A hızlarıyla ha-
reket ederek O noktasında durmakta olan bir gözlemciden uzaklaşıyor olsun (Şekil 1.24).

A v
K

A B D

G
o
45 B v B
O

Şekil 1.24: Kuzeybatı yönünde hareket eden A otomobili ve doğu yönünde hareket eden B otomobili

O noktasındaki gözlemciye göre A ve B otomobillerinin mutlak hızları sırasıyla v A ve v B olur. A ve B oto-
mobillerinin birbirine göre bağıl hızları, hareketlilerin hızını temsil eden hız vektörleri yardımıyla bulunur
(Şekil 1.25). B otomobilinin A otomobilindeki bir gözlemciye göre bağıl hızı v AB , A otomobilinin B otomo-
bilindeki bir gözlemciye göre bağıl hızı ise v BA ile gösterilir. v AB , başlangıç noktaları birleştirilen v A ve v B
hızlarında gözlemcinin hız vektörünün ucundan, gözlenenin hız vektörünün ucuna kadar çizilerek elde
edilen hız vektörüne eşittir (Şekil 1.26). Dikkat edilirse v AB ile v BA eşit büyüklükte zıt vektörlerdir
(Şekil 1.27). Bu yüzden A ile B hareketlileri birbirini eşit büyüklükte ancak zıt yöndeki bağıl hızlarla hareket
ediyor gibi görür.

Kuzey Kuzey Kuzey
v = v -
v A v A AB B v A v A v = v - v B
A
BA
Batı a Doğu Batı a Doğu Batı a Doğu
O O O
v B v B
v B

Güney Güney Güney
Şekil 1.25: A ve B hareketlilerinin Şekil 1.26: B’nin A’ya göre bağıl hız Şekil 1.27: A’nın B’ye göre bağıl hız
mutlak hız vektörleri vektörü vektörü
Burada bağıl hız, v A ve v B vektörleri arasındaki vektör farkı olduğundan, bağıl hız için

v = v gözlenen - v gözlemci eşitliği elde edilir.
bağıl

v vektörünün büyüklüğünü bulmak için eşitliğin her iki tarafının karesi alınarak
bağıl

2 2 2
I v I = I v I + I v I − 2∙I v I∙I v I∙cos a eşitliği elde edilir.
bağıl gözlenen gözlemci gözlenen gözlemci

Burada a açısı, gözlenen ve gözlemci hız vektörleri arasındaki açıdır.

31