Page 50 - Fen Lisesi Kimya 11

4. BÖLÜM ELEMENTLERİ TANIYALIM

■ Atomların elektron dizilimi ile periyodik sistemdeki konumu ve özellik-
leri arasında nasıl bir ilişki vardır?
■ Elementlerin fiziksel ve kimyasal özelliklerini atomların elektron dizi-
limi nasıl etkiler?
■ Aynı grupta bulunan elementlerin kimyasal özelliklerinin benzer olma-
sının nedeni ne olabilir?

Bilgi Kutusu 1.4.1. Elementlerin Periyodik Sistemdeki Konumu ile
Özellikleri
Helyum ( He) atomunun de-
2
ğerlik elektron sayısı 2 olma- Elektron dizilimi, elementlerin periyodik sistemdeki konumlarını
sına rağmen 8A grubunda ve özelliklerini belirler. En dış enerji seviyesinde bulunan elektronlar,
yer alır. elementlerin özelliklerini büyük oranda belirler. Periyodik sistem artan
atom numarasına göre düzenlendiğinde aynı grupta yer alan element-
lerin değerlik elektron sayılarının aynı olduğu görülür. Değerlik elektron
sayıları aynı olan elementlerin kimyasal özellikleri benzerdir.
Elementlerin elektron diziliminde en son katmandaki orbital türüne
göre s, p, d ve f bloklarına ayrılır. Bu bloklarda yer alan elementlerin
metal/ametal karakteri, iyon yükleri, aktiflikleri ve yaptıkları kimyasal
bağ tiplerinin elektron dizilimi ile ilişkisi aşağıda açıklanmıştır.

a) s, p, d Blok Elementlerinin Özellikleri

s Blok Elementleri
Periyodik sistemde s bloğunda 1A, 2A grubu elementleri ve 8A gru-
bundaki He elementi yer alır. Bu elementlerin elektron diziliminde en dış
Tablo 1.14: 1A Grubu Elementleri- enerji seviyesi s orbitalleri ile sonlanır. 1A grubu elementlerinin elektron
nin Elektron Dizilimi 1 2
dizilimi ns , 2A grubu elementlerinin elektron dizilimi ns ile sonlanır. s
bloğunda yer alan metallerin aktiflikleri oldukça yüksek olduğundan bi-
1A
leşik oluşturma eğilimleri oldukça yüksektir. Periyodik sistemin en aktif
metalleri s bloğunda bulunur.
H: 1s 1
1
1A Grubu Elementleri (Alkali Metaller)
Li: [He] 2s 1
3 1A grubunda (1. grup) hidrojen dışındaki elementlere alkali metaller
denir. Bu grupta sırasıyla H, Li, Na, K, Rb, Cs, Fr elementleri bulunur.
Na: [Ne] 3s 1 1A grubundaki hidrojen ametal olduğundan -1 ve +1 yükseltgenme
11
basamağı alabilir. Hidrojen HCl, H O, HF, NH gibi ametallerle oluştur-
2 3
K: [Ar] 4s 1 duğu bileşiklerde +1 yükseltgenme basamağına sahip olur. Hidrojenin
19
metallerle oluşturduğu bileşiklere hidrür bileşikleri denir. Hidrojen NaH,
KH, CaH gibi metallerle oluşturduğu bileşiklerde -1 yükseltgenme ba-
1
Rb: [Kr] 5s 2
37
samağına sahip olur.
Cs: [Xe] 6s 1
55 1A grubundaki elementlerin elektron dizilimi
1
…ns şeklindedir (Tablo 1.14).
Fr: [Rn] 7s 1
87
Alkali metaller, en dışta bulunan ns orbitalindeki 1 elektronu kolay-
lıkla vererek kendinden bir önceki soy gaz elektron dizilimine ulaşır ve
+1 yüklü katyon hâline gelirler.

62 KİMYA 11. SINIF