Page 51 - Fen Lisesi Kimya 11

MODERN ATOM TEORİSİ

1A grubu metalleri kolay elektron verebildiği için en aktif metallerdir.
Bilgi Kutusu
Bu nedenle alkali metaller doğada bileşikleri hâlinde bulunur. Hidrojen,
ametallerle kovalent bağ yaparken metallerle genellikle iyonik bileşikler 1A grubu metallerini saf hâl-
oluşturur. Hidrojenin lityumla oluşturduğu LiH bileşiğinin kovalent ka- de bulundurmak için hava ile
rakteri yüksektir. Hidrojenin diğer alkali metallerle oluşturduğu bileşikler temasını önlemek gerekir.
ise iyonik karakterlidir. Bunun için 1A grubu metalleri
Grupta yukarıdan aşağı inildikçe alkali metallerin atom yarıçapları genellikle gaz yağı içerisinde
ve elektron verme eğilimleri artarken iyonlaşma enerjileri azalır. Böyle- saklanır.
ce yukarıdan aşağı inildikçe metalik özellikleri ve aktiflikleri artar. Alkali
metaller, ametaller ile iyonik yapılı bileşikler oluşturur. Alkali metaller
oda koşullarında saf olarak katı hâlde bulunur. Bu metaller bıçakla kesi-
lebilecek kadar yumuşaktır. Grupta yukarıdan aşağıya inildikçe metalik
bağ kuvveti zayıflar. Bu sebepten dolayı metallerin erime noktaları ve
sertlikleri azalır (Tablo 1.15).
Tablo 1.15: 1A Grubu Elementleri-
Alkali metaller, hava ile temas ettiklerinde havadaki oksijen ile tepki-
nin Erime Noktası
meye girerek oksit, peroksit ve süperoksit bileşiklerini oluşturur.
Erime Noktası
4Li(k) + O (g) → 2Li O(k) 4K(k) + O (g) → 2K O(k) 1A
2 2 2 2 o
( C)
Lityum oksit Potasyum oksit
4Na(k) + O (g) → 2Na O(k) 2K(k) + O (g) → K O (k) 3 Li 180
2 2 2 2 2
Sodyum oksit Potasyum peroksit
Na 97,8
12
2Na(k) + O (g) → Na O (k) K(k) + O (g) → KO (k)
2 2 2 2 2
K 63,7
Sodyum peroksit Potasyum süperoksit 19
Oluşan oksijenli bileşikler iyonik bağ içerir. 1A grubunun oksijenle Rb 38,9
37
oluşturduğu bileşiklerde oksijen; oksitlerde -2, peroksitlerde -1, süper
oksitlerde -1/2 yükseltgenme basamağı alır.
55 Cs 28,4
1A grubu metalleri halojenlerle tepkimeye girerek MX tipi iyonik bile-
şikler oluşturur (M: metal, X: halojen).

M(k) + 1/2X → MX(k)
2
Na(k) + 1/2F (g) → NaF(k)
2
K(k) + 1/2Cl (g) → KCl(k) Tablo 1.16: 2A Grubu Elementleri-
2
nin Elektron Dizilimi
1A grubu metalleri çok aktif olduklarından sıcak ve soğuk suda tep-
kimeye girerek hidrojen gazı açığa çıkarırlar. 2A
2Na(k) + 2H O(s) → 2NaOH(suda) + H (g)
2 2 Be: [He] 2s 2
4
2K(k) + 2H O(s) → 2KOH(suda) + H (g)
2 2
1A grubunun son elementi fransiyum kararsız çekirdek yapısına sa- Mg: [Ne] 3s 2
12
hiptir. Bu nedenle radyoaktif bir elementtir. Fransiyum; ışın yayarak çok
hızlı bozunarak başka elementlere dönüştüğünden doğada saf hâlde Ca: [Ar] 4s 2
20
bulunmaz.
2A Grubu Elementleri (Toprak Alkali Metaller) 38 Sr: [Kr] 5s 2
2A grubu (2. grup) elementlerine toprak alkali metaller denir. Bu
grupta sırasıyla Be, Mg, Ca, Sr, Ba, Ra elementleri bulunur. Ba: [Xe] 6s 2
56
2A grubundaki elementlerin elektron dizilimi
Ra: [Rn] 7s 2
2
…ns şeklindedir (Tablo 1.16). 88

63
KİMYA 11. SINIF